طی هفته جاری، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی خواهد رفت، هرچند چالشهای اصلی منطقهای او به دو بازیگر دیگر مربوط میشود: اسرائیل و جمهوری اسلامی ایران.
اگر ترامپ واقعاً میخواهد چرخهی بیپایان شکست سیاستهای آمریکا در خاورمیانه را بشکند، این سفر به خلیج فارس بهترین زمان برای آغاز آن است.
دونالد ترامپ، از زمان بازگشت به کاخ سفید، با اظهارات تند و متغیر درباره ایران، از تهدید به اقدام نظامی تا پیشنهاد مذاکره، سیاست خارجی خود را در قبال تهران شکل داده است. چرخش های کلامی ترامپ، چگونه معنادار می شود؟
سفر پرحاشیه پرزیدنت
به باور ناظران تور خاورمیانه ای ترامپ در حالی انجام می شود، که معادلات امنیتی و حتی انرژی خاورمیانه تغییر کرده و متحدان ایالات متحده سرگردان در نظم چند قطبی به دنبال دریافت ضمانت هایی هستند تا با توسل بدان ها بتوانند منافع مالی و سیاسی شان را تامین کرده و چشم اندازهای جاه طلبانه اقتصادی شان را محقق سازند، از همین رو این سفر به سان بده و بستان است و یک معامله، تا یک بازدید تاریخی.
"کلی رمزی" میگوید ایران بسیار متفاوت از اتجاد جماهیر شوروی یا چین است. او در این باره میافزاید: "ایرانی که حتی تا حدی در نظام اقتصادی بین المللی ادغام شده عملا به عامل و بازیگری جدید و تاثیرگذار در جهان تبدیل خواهد شد. اگرچه این امر ایران را مرفهتر میکند، اما برای گروههای نخبه ایران که هیچ تجربهای در مدیریت چنین وضعیتی ندارند، مشکلاتی در حوزه سازگاری با شرایط تازه ایجاد شده را به وجود خواهد آورد".
رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، روز یکشنبه پیشنهاد مذاکرات مستقیم با اوکراین در تاریخ ۱۵ مه در ترکیه را مطرح کرد؛ مذاکراتی که به گفته او باید با هدف دستیابی به صلحی پایدار برگزار شوند.
مکالمه پرتنش دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، با نخستوزیر کانادا، مارک کارنی، درباره تبدیل کانادا به پنجاهویکمین ایالت آمریکا در این هفته، نمونهای روشن از این بود که چگونه خواستههای صریح ترامپ برای تغییر نقشه جهان، هم سیاست خارجی او را شکل داده و هم آن را پیچیدهتر کرده است.
پشت پرده درگیریها از غزه تا یمن و جنوب لبنان
به ادعای گروهی از ناظران تنشها در غرب آسیا بیش از آن که دلیل سیاسی داشته باشد، حاصل رقابتهای ژئوپلتیکی میان آمریکا و چین است؛ دو بازیگری که هرکدام با توسل به طرحهایی چون کریدور خاورمیانهای و کمربند و جاده درصدد هستند تا نفوذشان را در غرب آسیا افزایش دهند و از همین رو به اهرمهای متفاوتی متوسل میشوند.
چرایی اهمیت تور خاورمیانهای ترامپ
به باور ناظران، رهبران پادشاهیهای عربستان، امارات و قطر رگ خواب ترامپ را به دست آوردهاند و قرار است همانگونه که در دور نخست ریاستش میزبانش باشند، این بار نیز او را در آغوش بگیرند تا بدین طریق بتوانند اهداف جاهطلبانهشان را محقق سازند، هرچند به ادعای ناظران معادلات امنیتی منطقه تغییر کرده و همین گزاره میتواند به چالشی جدی تبدیل شود.
"هونگدا فن" کارشناس مسائل مرتبط با روابط چین با کشورهای خاورمیانه درباره چشم انداز همکاری ایران و چین در صورت لغو تحریمهای آمریکا علیه تهران میگوید: "چین کاملا نسبت به این موضوع آگاه است که پس از دستیابی ایران و ایالات متحده به توافق و لغو تدریجی تحریمها، رقابتپذیری بازار ایران قطعا افزایش خواهد یافت. با این وجود، تحریمها در شرایط فعلی همکاری شرکتهای قدرتمند چینی با ایران را غیرممکن ساخته است".
اظهارنظر غافلگیر کننده ترامپ در تاریخ ۶ مه مبنی بر آن که آمریکا کارزار هوایی نسبتا بی ثمر خود علیه انصارالله را متوقف میکند به دنبال وعده داده شده از سوی انصارالله برای متوقف کردن هدف قرار دادن کشتیهای آمریکایی، با استقبال شدید در منطقه مواجه شد. سفر ترامپ به خلیج فارس احتمالا با ستایش فراوان از غرایز صلحطلبانه ترامپ همراه خواهد بود و دست "استیو ویتکاف" و کسانی را که در واشنگتن برای توافق جدید با تهران تلاش میکنند، تقویت خواهد کرد.
اگر ایران و ایالات متحده بر سر پرونده هستهای به توافقی محدود دست یابند، یک فرصت کوتاهمدت برای ثبات ایجاد خواهد شد. این توافق میتواند به کاهش برخی تحریمها، افزایش ظرفیت صادرات نفت ایران و جذب سرمایهگذاری در بخشهای کلیدی منجر شود.