غلامرضا سرگزی در گفتوگو با آرانیوز در زاهدان با تاکید بر اینکه مشارکت مردمی، محور اصلی پیشگیری و کنترل بیماری هاری در جمعیت دامی و انسانی است، اظهار داشت: از ابتدای سال تاکنون 6 هزار و 350 قلاده سگ صاحبدار توسط ادارهکل دامپزشکی استان به صورت رایگان واکسینه شدهاند.
مدیرکل دامپزشکی استان سیستان و بلوچستان با بیان اینکه مشارکت مردمی در واکسیناسیون منظم جمعیت سگهای صاحبدار شامل خانگی، گله و نگهبان نقش مهمی در کنترل بیماری در جمعیت انسانی و دامی دارد، افزود: با عنایت به اینکه بیماری هاری در حیوانات به ویژه سگ دارای دو فرم آرام و خشمگین است و وضعیت ابتلای آنها به بیماری هاری در برخی موارد مشخص نیست، مردم باید از نزدیک شدن و رفتار تحریکآمیز مقابل سگهای ولگرد خودداری کنند.
وی عنوان کرد: هاری، یکی از بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان و بسیار خطرناک است. این بیماری در حیات وحش و حیوانات اهلی مثل دامها بروز مییابد. علاوه بر سگ و گربه، تمام پستانداران خونگرم، هم قابلیت انتقال بیماری هاری را دارند و هم این که خودشان میتوانند درگیر بیماری هاری شوند.
سرگزی گفت: بیشترین حیوانگزیدگیها و بالاترین میزان خطر مربوط به سگها است. برخلاف تصور عمومی، سگهای خانگی هم مثل سگهای ولگرد میتوانند هاری را به انسان منتقل کنند البته اگر واکسن هاری به طور منظم به آنها تزریق شده باشد، ایمن هستندو احتمال انتقال بیماری در آنها از بین میرود.
مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان افزود: حتماً نباید حیوان، شما را گاز بگیرد تا هاریِ او به شما منتقل شود. هاری از طریق بزاق حیوان هم به فرد منتقل میشود و اگر شما در سطح پوستتان خراشیدگی داشته باشید و یک حیوان هار، شما را لیس بزند یا بزاقش به خراشیدگی پوست شما انتقال پیدا کند، بیماری هاری او میتواند به شما منتقل شود.
وی در خصوص افزایش جمعیت سگهای بلاصاحب اظهار داشت: وقتی مردم به حیوانات ولگرد غذا میدهند، دسترسی به منابع غذایی انسانی را برای این حیوانات بیشتر میکنند، به افزایش تولید مثل آنها کمک میکنند و درنهایت جمعیت آنها سال به سال زیادتر میشود؛ اما بیشترین دسترسی این حیوانات به مواد غذایی، از طریق پسماندهای انسانی است که باعث شده جمعیت سگهای ولگرد در استان زیاد شود؛ جالب این است در برخی کشور ها تغذیه حیوانات وحشی و اهلی از جمله سگهای ولگرد جرم است، مشمول جریمه سنگین میشود.
سرگزی در خصوص اقدامات پیشگیرانه این بیماری گفت: برای کنترل و پیشگیری بیماری درخواست می شود که تمام افرادی که سگ و گربه نگهداری میکنند؛ با مراجعه به درمانگاهها و مراکز مایه کوبی دامپزشکی نسبت به واکسیناسیون حیوانات خود اقدام کنند زیرا بیماری هاری درمان ندارد و تنها راه پیشگیری از ابتلا است. واکسیناسیون سگهای صاحبدار در روستاها و مناطق عشایری به صورت رایگان توسط ادارات دامپزشکی انجام میگیرد. همچنین از دامداران تقاضا میشود تا در هنگام مراجعه پرسنل دامپزشکی به دامداریها نهایت همکاری را جهت واکسینه کردن سگها داشته باشند.
«زردی» گاو و گوساله بیماری شایع در فصل گرما
مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان گفت: بیماری تیلریوز(Theileriosis)که در ایران به نام زردی معروف است، یک بیماری انگلی خونی محسوب میشود. عامل بیماری توسط کنهها از دام آلوده به دام سالم منتقل میشود.
وی در خصوص علائم بیماری تیلریوز اظهار داشت: علائم بیماری بیشتر شامل تب، تورم غدد لنفاوی، خونریزی مخاطات، زردی، کم خونی، کاهش شیر، سقط جنین، ضعف و بی حالی و نهایتاً مرگ می باشد. از جمله نشانههای بیماری تیلریوز در روی لاشه زردی گوشت دام، زرد بودن رباطات و مفاصل، خونریزی در روی عضله قلب، تورم غدد لنفاوی، خشکی هزارلا، انباشتگی شکمبه و خونریزی در شیردان است.
سرگزی افزود: به دلیل تب، و پرخونی و زردی لاشه دام مبتلا به تیلریوز، گوشت این دامها برای مصارف انسانی قابل استفاده نیست و این لاشهها در کشتارگاه ضبط و معدوم میشوند که منجر به ضرر اقتصادی برای دامدار میشود. شدت بیماری در گوسالهها بیشتر است و با توجه به امکان انتقال بیماری از طریق جفت به گوساله، بیماری در گوساله تازه متولد شده نیز رخ میدهد.
مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان با اشاره بر گرمای هوا و فعالیت بیشتر کنهها در فصول گرم سال گفت: با شروع فصول گرم و افزایش فعالیت کنهها، شیوع بیماری نیز بیشتر می شود و از آنجاییکه آغل و جایگاههای سنتی با چوب و سنگ و خاک ساخته شده دارای شرایط مناسبی برای مخفی شدن و حفظ چرخه زندگی کنهها است، جایگاه مناسبی برای وقوع بیماری است زیرا که دارای خلل و فرج زیاد است و امکان سمپاشی آنها علیه کنه ها بطور مناسب و با تاثیر قطعی وجود ندارد.
وی در خصوص اقدامات پیشگیرانه این بیماری اظهار کرد: راههای پیشگیری از بیماری شامل: رعایت بهداشت، استفاده از محل نگهداری دام مناسب و سمپاشی اماکن دامی و یا شعله دادن آنها و مبارزه با کنهها است. توصیه میشود جایگاهای سنتی با کف سازی و اصلاح ساختار دیوارها با آستر کشی مناسب بهسازی شده و جایگاه جدید دامی از سنگ، سیمان و آهن طراحی و ساخته شوند. جمعآوری کود ، فضولات و پوشاندن آنها و حمل مستمر به خارج از جایگاه، جمعآوری و خارج ساختن کاه و کلش و خوراک باقی مانده دام نیز اهمیت دارد.
سرگزی اظهار داشت: سمپاشی مرتب جایگاه دام با سموم ضد کنه مجاز در فصول و زمانهای مناسب و نیز سم پاشی بدن دام به روش حمام، اسپری و یا سموم خطی با نظر دکتر دامپزشکی اهمیت زیادی در پیشگیری دارد.
وی گفت: واکسیناسیون بهترین روش کنترل و پیشگیری از بیماری است. با تزریق واکسن در فصول سرد سال و زمانی که کنهها فعالیتی ندارند(به دام غیر آبستن) از طریق مراکز مایه کوبی مجاز میتوان تا یک سال دام را در برابر تیلریوز ایمن کرد و هزینه های اقتصادی ناشی از کاهش تولیدات و تلفات دامی و درمانهای دارویی را حذف کرد.