بازار خودرو در ایران طی سال‌های اخیر به یکی از پیچیده‌ترین و پرنوسان‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور تبدیل شده؛ بازاری که نه تنها تحت تأثیر پارامتر‌های اقتصادی کلان همچون نرخ ارز، تورم و سیاست‌های واردات و تولید داخلی قرار دارد، بلکه متغیر‌های رفتاری، روانی و حتی سیاسی نیز مسیر حرکت آن را تعیین می‌کنند. روز‌هایی که بازار خودرو نوسانی‌تر از همیشه جلوه می‌کند، در واقع بازتابی از یک سیستم چندلایه و درهم‌تنیده است که تصمیم‌سازی‌های شفاف، اطلاعات معتبر و سیاست‌گذاری بلندمدت در آن کم‌رنگ شده است.
اکنون بازار خودرو در وضعیتی قرار گرفته که نشانه‌هایی از رکود قیمتی با چاشنی احتیاط از سمت خریداران در آن دیده می‌شود. بررسی معاملات نشان می‌دهد که قیمت‌ها به‌رغم ثبات نسبی در برخی محصولات، با نبود تقاضا همراه بوده‌اند؛ به‌ویژه در بخش خودرو‌های اقتصادی و پرتقاضا. خریدارانی که تا چند هفته پیش در صف انتظار بودند، حالا با دیدی مبهم نسبت به آینده قیمت‌ها، خرید را به تعویق انداخته‌اند. در مقابل، فروشندگانی که خودرو را با نرخ‌های بالاتر در ماه‌های گذشته تهیه کرده‌اند، حاضر به کاهش قیمت نیستند و همین موضوع تعادل عرضه و تقاضا را بر هم زده است.
نرخ ارز در بازار آزاد به عنوان یکی از مؤثرترین محرک‌های روانی قیمت خودرو، در روز‌های اخیر با نوسانات مقطعی همراه بوده؛ اما این نوسانات نه آنقدر شدید بوده‌اند که شوکی به بازار خودرو وارد کنند و نه آنقدر کاهشی که خریداران را به سمت معامله سوق دهند. علاوه بر آن، اخبار ضد و نقیض درباره آزادسازی واردات خودرو و تأخیر در اجرای این سیاست‌ها باعث شده خریداران در بلاتکلیفی بمانند.
در سمت عرضه نیز تولیدکنندگان داخلی نقش سامانه‌های فروش و پیش‌فروش شرکت‌های خودروساز نیز همچنان مورد نقد است؛ چراکه برخی خریداران نسبت به شفافیت قیمت‌ها و زمان تحویل اعتراض دارند و این موضوع بر اعتماد عمومی در بازار اثر منفی گذاشته است.
از منظر رفتاری نیز بازار خودرو همچنان تحت تأثیر پدیده‌هایی مثل خودروی سرمایه‌ای باقی مانده است. در فضایی که نقدینگی سرگردان است و گزینه‌های مطمئن سرمایه‌گذاری محدود شده‌اند، خودرو برای بسیاری از خانوار‌ها نه وسیله حمل‌ونقل، بلکه ابزاری برای حفظ ارزش دارایی تلقی می‌شود. همین ذهنیت سرمایه‌ای موجب می‌شود که هر سیگنال کاهشی یا افزایشی در بازار ارز، بلافاصله در فضای روانی بازار خودرو بازتاب پیدا کند؛ حتی پیش از آن‌که تأثیر فیزیکی آن در قیمت تمام‌شده نمایان شود.
فیروز نادری، کارشناس بازار خودرو، درباره وضعیت قیمت‌ها در این بازار پس از جنگ ۱۲ روزه به آرانیوز گفت: «قیمت‌ها نزولی شده است چراکه خریدار کم، فروشنده زیاد و عرضه نسبت به تقاضا زیاد است. از این رو باعث رکود بازار خودرو و کاهشی شدن قیمت‌ها شده است. البته یک سری ماشین‌های جدید اعم از مونتاژی و وارداتی دارد وارد کشور می‌شود که همین به ثبات قیمت در بازار منجر شده است. خودروسازان یک سری طرح‌های پیش فروش گذاشته‌اند ولی قیمت کارخانه‌ای برخی از مونتاژی‌ها با قیمت بازارشان آنقدر تفاوتی ندارد و مردم اشتیاقی برای خرید ندارند.»
وی درباره علت کاهشی شدن قیمت‌ها عنوان کرد: «وقتی خریدار و مشتری نیست، کسانی که برای فروش عجله دارند مجبور به فروش با قیمت پایین‌تری می‌شوند چراکه خریدار نیست و ماشین در بازار خیلی زیاد است. تصور می‌کنم ۳۰ درصد خودرو‌های بازار متعلق به کاسبان و دلالان است و دست مصرف‌کننده واقعی نیست.»
این کارشناس خودرو در پیش‌بینی خود از آینده بازار بیان کرد: «اگر همین روال ادامه داشته باشد خودروسازان باید به صورت اقساطی بفروشند که فکر می‌کنم برخی همین کار را کرده‌اند.»
نادری درباره اثر نوسانات ارز بر قیمت خودرو‌های وارداتی، گفت: «قیمت ارز آنقدر اثرگذار نبود و در نوسان است. الان هم قیمت دلار بالاتر از قیمت پیش از جنگ است ولی، چون خریداری در بازار خودرو وجود ندارد، نرخ دلار هم نمی‌تواند اثرگذار باشد.»
این تحلیلگر بازار خودرو همچنین درباره میزان تقاضا پس از جنگ، بیان کرد: «بعد از جنگ تقاضا بسیار کم شده است. البته قبل از جنگ هم کم بود ولی الان بسیار کمتر شده است چراکه مردم این تصور را داشتند که وسیله را نمی‌توان در هنگام جنگ به پول تبدیل کرد. از این رو سرمایه‌گذاری‌هایشان را به سمت بازار دلار و طلا بردند و کمتر ریسک ورود به بازار خودرو را می‌پذیرند.»
