دیپلماسی رسمی مقتدرانه در پرتو دیپلماسی فعال پارلمانی
«مجلس یک وزنهی سنگین است؛ دولتها در دنیا از این وزنه سنگین مجالس خودشان استفاده میکنند؛ هم در مذاکرات، هم در تعامل، هم در مشارکتهای عملی، از مجلس به عنوان یک پشتوانه در مذاکره استفاده میکنند، مجلس میتواند وزن سنگینی به دولت بدهد، دست دولت را پُر کند؛ لذا حضور شما در مسائل سیاسی و بینالمللی و مسائل دیپلماسی مهم است»(دیدار نمایندگان با مقام معظم رهبری (۱۴۰۳/۰۴/۳۱)
اهمیت دیپلماسی پارلمانی و تقویت دیپلماسی عمومی و رسمی
یکی از شاخصه های دیپلماسی عمومی، افزایش اعتماد به نقش پارلمانها در حوزه سیاست خارجی است. ارکانی چون صداقت، رعایت ارزشها و شفافیت عملکرد نمایندگان، اعتماد عمومی به قانون گذاران را افزایش میدهد. توجه به عناصر دیپلماسی عمومی به پشتوانه رای مردم و خواستگاه نمایندگان نفوذ قدرت نرم حاکمیت در هر دو بعد داخلی و خارجی را تقویت میکند.
به عبارتی مجالس میتوانند با بکارگیری دیپلماسی فعال و پیشرونده و ایجاد ارتباط موثر به ویژه ساختارهای مردم نهاد کشورها با پشتوانه سازی و مدیرت افکار عمومی و هدایت آنها به سمت اهداف کلان سیاست خارجی به پشتوانهای محکم و قدرت نرم برای دیپلماسی دولتی و رسمی تبدیل شوند و در نتیجه رویکردهای ترسیمی و اهداف دیپلماتیک را به مقصد نزدیکتر کنند.
دیپلماسی پارلمانی نوعی دیپلماسی عمومی است که در دو سطح ملی و فراملی از ظرفیتهای فراوانی برای تقویت امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؛ در سطح ملی با بهرهگیری از ابزارهایی چون قانونگذاری و نظارت بر عملکرد دولت از قابلیتهای فراوانی برای اثرگذاری بر حوزه امنیت برخوردار است. همچنین در سطح فراملی با بکارگیری ابزارهایی چون گروههای دوستی و مشارکت فعال در پارلمانهای منطقهای و بینالمللی میتواند زمینه ساز تقویت همگرایی در سطوح منطقهای و بینالمللی و تقویت امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران شود.
دیپلماسی پارلمانی و ابزارهای آن
این شان از دیپلماسی ابزارهای مختلفی در سطوح مختلف از جمله گروههای دوستی پارلمانی، دیدارهای دوجانبه در سطح نمایندگان و رئیس مجلس و همتایانشان در مجالس دنیا، اجلاسها و اتحادیههای منطقهای و جهانی نظیر بین المجالس جهانی، آسیایی و اتحادیه مجالس کشورهای اسلامی دارد.
«دیپلماسی پارلمانی» همچنین به تقویت ساختار قدرت و امنیت ملی کمک میکند، در این سطح از دیپلماسی پارلمانی، بررسی دقیق اهداف و راهبردهای امنیتی دولت در دستور کار نمایندگان است چرا که مجالس به پشتوانه رای مردم ابزارهای مختلف نظارتی و قانون گذاری دارند که استفاده از آن قدرت جهت دهی به سیاست امنیتی کشور را میدهد، مجلس از اختیار انحصاری اعزام نیروهای نظامی، به کارگیری نیروهای خارجی نظامی و همچنین اعالم شرایط فوق العاده امنیتی در کشورها برخوردار است. قوانینی نظیر قانون تأسیس وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۲، اساسنامه سپاه پاسداران در سال ۱۳۶۱، قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۹، قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشوردارای احکام دفاعی و امنیتی در سال ۱۳۹۶، قانون تشکیل سازمان پدافند غیرعامل کشور در سال ۱۴۰۲ و بخش دفاعی و امنیتی قوانین برنامه های توسعه، قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران در سال ۱۳۹۹، طرح اقدام متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام، طرح تشدید مجازات جاسوسان و همکاریکنندگان با رژیم صهیونیستی و کشورهای متخاصم و ایجاد سازوکار قانونی برای پیگیری حقوقی جنایات آمریکا و رژیم صهیونیستی در جریان جنگ تحمیلی ۱۲ روزه از جمله آنها است که در این قوانین، مجلس شورای اسلامی با ایجاد بسترهای قانونی تقویت امنیت ملی و نهادهای متولی در این حوزه برآمده است.
مجلس دوازدهم شورای اسلامی از بُعد دیپلماسی پارلمانی در میان بسیاری از مجالس متمایز و فعال بود و از همه ابزارهای خود در این مسیر استفاده کرد البته این استفاده و بکارگیری به معنای رسیدن به وضع مطلوب نیست.
مجلس دوازدهم فعال و پرکار در حوزه دیپلماسی پارلمانی
- حضور رئیس مجلس شورای اسلامی در نوزدهمین کنفرانس اتحادیه کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی و ششمین کنفرانس روسای مجالس جهان IPU و ۱۷ دیدار دو و چندجانبه و حاشیهای با سران کشور ها و سخنرانی در مجمع عمومی اجلاس ها
- ۱۴ دیدار دو جانبه رئیس مجلس با مقامات کشورهای مختلف
- ۱۲ دیدار نواب رئیس مجلس شورای اسلامی با مقامات کشورهای مختلف در سطوح عالی
- ۳۸ ملاقات دو جانبه نمایندگان و مسئولین مجلس با وزرا و همتایان خود و سفرای کشورهای مختلف خارجی
- ۴۲ دیدار نمایندگان در چارچوب گروههای دوستی پارلمانی با همتایان خود در مجالس مختلف دنیا
- ۱۳ دیدار روئسای کمیسیونها با همتایان خود در مجالس دنیا
- ۳۲۲ پیام ارسالی از سوی رئیس مجلس و نمایندگان به مقامات عالی کشورهای مختلف دنیا
-- ۵ سفر دوجانبه رئیس مجلس به کشورهای مختلف و دیدار با سران کشورهای دنیا از جمله اولین سفر یک مقام جمهوری اسلامی پس از ۴۰ سال به اتیوپی، سفر به ۴کشور آمریکای لاتین و سفر به لبنان در میان حملات رژیم صهیونیستی به این کشور
- ۸ سفر گروههای دوستی پارلمانی به کشورهای مختلف
- ۹ حضور هیاتهای پارلمانی ایران در نشستهای بینالمللی و منطقهای
نگاهی آماری به بخشی از فعالیت های مجلس در حوزه دیپلماسی پارلمانی است که دستاورهای مهمی نیز برای کشور داشته است.
ابوالفضل عمویی دستیار ویژه رئیس مجلس در امور بینالملل با اشاره به اعزام هیئتهای پارلمانی و حضور در مجامع بینالملل و در خصوص دیپلماسی پارلمانی در مجلس دوازدهم گفت: فعالیت پر تعدادی در حوزه روابط پارلمانی داشتیم و از فرصت مجامع پارلمانی برای بیان مواضع خود بهره بردیم چرا که مجلس شورای اسلامی موضوع دیپلماسی پارلمانی را بهعنوان یکی از اولویتهای کاری در دوره دوازدهم دنبال میکند.
بهنام سعیدی عضو کمیسیون امینت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این باره و با اشاره به بیانات رهبری در دیدار با نمایندگان گفت: در اولین دیداری که نمایندگان مجلس با رهبر معظم انقلاب اسلامی داشتند، معظمله تأکید ویژهای بر نقش مجلس در عرصه دیپلماسی پارلمانی داشتند، موضوعاتی مانند جنایات رژیم صهیونیستی در لبنان و غزه نیز از محورهای اصلی مباحث کمیسیون امنیت ملی در سال گذشته بود.
وی با اشاره به سفرهای بینالمللی مقامات مجلس و به ویژه سفر رئیس مجلس به لبنان در اوج بحرانهای جنگی گفت: حضور هیئت پارلمانی ایران در تشییع پیکر شهدای مقاومت که بیش از ۷۰ هیئت از سراسر دنیا حضور داشتند از جمله اقدامات مهم مجلس در حوزه دیپلماسی فعال پارلمانی بود.
دیپلماسی پارلمانی از ابزارهای مؤثر برای تأمین منافع ملی کشورها در عرصههای متفاوت ازجمله امنیت است. دیپلماسی پارلمانی پویا معطوف به همکاریهای متنوع و بهره گیری از قدرت میتواند زمینههای امنیتسازی و تهدیدزدایی بین المللی را فراهم آورد و مجلس دوازدهم شورای اسلامی توانست به تلاش هدفمند در این حوزه و نقش آفرینی موثر در بخش های مختلف شکلی ممتاز از دیپلماسی پارلمانی را به نمایش بگذارد و تداوم این اقدامات میتواند دست دیپلماتهای ما را در سطح جهانی با پشتوانه مردمی پُر و قدرت نرم جمهوری اسلامی را تقویت کند./
پایان پیام
