به گزارش آرانیوز:گروه استانها: شهر انقلابی و پر شور ارومیه در آذرماه سال ۵۷ ماه اوج مبارزه و مخالفت استانهای کشور علیه دستگاه پهلوی با برپایی تظاهرات و مجالس سخنرانی توسط انقلابیون و وعاظ نقش خود را به عنوان مخالفین رژیم ایفا میکردند.
جمعه ۲۴ آذر ماه، روزی حماسی در ارومیه بود. مردم که از اقدام نیروهای نظامی به خشم آمده و درصدد انتقام بودند، این بار خشمشان در تشییع جنازه شهدا نمود پیدا کرد. مردم ابتدا در مقابل مسجد سید جواد جمع شدند و سپس پیکرهای شهدا را به سمت باغ رضوان تشییع کردند.
به نوشته مهدی یوسفزاده: «… از صبح زود جمعی از روحانیون برای جلوگیری از خشونت و هجوم مردم به بیمارستان، جنازه شهدا را تحویل گرفته و به گورستان باغ رضوان برده بودند. ساعت و محل تشییع جنازه ساعت ۹ از مسجد سید جواد اعلام شده بود، گروههای کثیری از مردم در محل اجتماع کرده بودند.
در حین راهپیمایی عدهای شعار ۱۷ شهریور را میخواندند و گروههای دیگر شعارهای دیگر میدادند. در مقابل مجسمه رضاشاه عدهای از مأموران انتظامی از خود جمعیت، مردم را از حمله به مجسمه باز میداشتند، اما مردم خشم خود را با پرتاب سنگ نشان میدادند. در این محل تابلویی که اسم و مشخصات رضائیه بر روی آن نوشته شده بود شکسته شد. چرا که اسم شهر از چندی پیش به «ارومیه» تغییر کرده بود. عظمت و کثرت جمعیت در جادهای که به گورستان ختم میشود مشهود بود.
در محل اجتماع مردم، ابتدا یک مأمور ساواک را دستگیر کرده و در یک اتاق زندانی کردند، یکی دیگر از ساواکیها این صحنه را دید فرار کرد. یک نفر سخنرانی کرد و اسامی و تعداد شهدا را اعلام کرد، در ضمن گفت که بنا به خبرهای رسیده نیروهای پلیس و ارتش ۱۶ کشته و تعدادی زخمی به جا گذاشتهاند. واقعه عجیبی بود. در یک برخورد، تلفات رژیم بیشتر از مردم بوده است. یک نفر از پشت بلندگو شعار میداد و جمعیت او را همراهی میکردند. بعد از اتمام کفن شهدا، مردم به نماز ایستادند و برای شهدا در سر نوبت نماز خواندند. تعداد شهدا ۵ نفر بود. مردم همه متأثر بودند، خانوادههای شهدا آه و ناله میکردند. عدهای خشمگین سعی میکردند که ساواکی دستگیرشده را به چنگ بیاورند».
در باغ رضوان، امیر ماشاالله بوزچلو به سخنرانی پرداخت و در اجتماع عظیم مردمی تأکید کرد: «باید به هر نحوی که شده شاه را از سلطنت برکنار کنیم و برای مبارزه مسلحانه نیز آماده هستیم». در آن روز، مردم در حالی که در حال دفن شهدا بودند، متوجه یکی از مأموران ساواک شدند که حجتالاسلام والمسلمین انزابی، مشخصات او را در سخنرانی خود در مسجد اعظم در ۲۲ آذر اعلام کرده بود. وی خلیل اسماعیلیلو استوار ارتش بود که در خیابان شاه بختی ارومیه بنگاه معاملات ملکی داشت و بر اساس ادعای حجتالاسلاموالمسلمین انزابی تظاهرات مردم ارومیه در تاسوعا و عاشورا را از داخل همان بنگاه، از طریق تلفن لحظه به لحظه به نهادهای امنیتی گزارش میکرد.
در همان روز یکی از تظاهراتکنندگان به نام بهمن عباسی خویی که در مقابل بیمارستان شیر و خورشید ارومیه به سر دادن شعارهای انقلابی مبادرت ورزیده بود، توسط فردی ناشناس زخمی شد و ضارب متواری گردید. بهمن عباسی خویی، فرزند علی اصغر عباسی خویی بازنشسته ارتش بود و خود و فرزندانش از انقلابیون ارومیه بودند و در برگزاری تظاهرات و راهپیماییها نقش داشتند. انقلابیون بلافاصله ضارب را شناسایی کردند. بر اساس مکالمه تلفنی آیتالله قریشی با آیتالله فوزی، آنان شماره ماشینی را که از آن به بهمن عباسی خویی شلیک شده بود، یادداشت کرده و بین مردم توزیع کردند تا در صورت مشاهده آن ماشین، مالک آن را دستگیر و مجازات نمایند. بر اساس همان مکالمه که توسط ساواک شنود میشد، ضارب فردی بهنام … بود که مستخدم دژبانی ارومیه بود.
در ۲۶ آذر، یکی دیگر از مجروحان حادثه «پنجشنبه خونین» بهنام «مختار مظاهری» درگذشت. او که ۵۵ سال داشت، در روز تظاهرات در جلوی مسجد اعظم و در بین تظاهراتکنندگان بود. در آن روز از ساعت ۹ صبح تشییع جنازه او بود که مردم با سردادن شعارهای انقلابی، مخالفت خود را با رژیم نشان دادند. در پایان، تظاهرات کنندگان در مقابل مسجد سید جواد اجتماع کردند و حجتالاسلام والمسلمین اسدالله جوانمرد به سخنرانی پرداخت و از مجاهدات مردم تجلیل کرد و روز ۲۴ آذر را عزای ملی اعلام کرد. ساواک گزارشی از سخنرانی او تهیه کرد. وی در آن سخنرانی تأکید کرد:
«جامعه روحانیت از ابراز احساسات شما متشکر و ممنون است از اینکه در این تظاهرات چند روز اخیر و امروز هیچگونه ناراحتی برای مردم ایجاد نگردید، متشکریم. ما میدانیم که آن پلیسهای مزدور هستند که شیشههای مردم را میشکنند و شعارهای زنندهای در بالای مغازهها مینویسند. پس این کار برادران مجاهد ما نمیباشد. این نهضت، نهضت حسینی است و تمام مسلمانان در این نهضت همکاری نموده و خون میدهند، جان و مال خود را قربانی میکنند، حتی اصناف مغازههای خود را بسته با ما ابراز همدردی میکنند. ما به هیچکس پول و یا وعده ندادهایم. پس هرکس در این باره به پا خیزد علیه ظلم و فساد است. درود بر برادر مجاهد و مردم مسلمان ارومیه، اینها برادر مجاهد هستند… همه ما روحانیون از شما تشکر میکنیم و فردا نیز روز عزای ملی است»