دو جانباز با ریشه‌های آذری؛ از سعیدِ شاگرد علم الهدی تا مسعودِ پرونده زهرا کاظمی

به گزارش آرانیوز، انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری دور دومی شد و حالا دو کاندیدای اول باید نظر مثبت رای دهندگان و مرددان را جلب کنند. اما این دو نفر در گذشته چه کرده اند؟ شاید با مرور زندگی دو کاندیدا بتوان تا حدی مشی آینده آنها را پیش بینی کرد.

خانواده؛ دو کاندیدا با ریشه آذری

سعید جلیلی متولد 15 شهریور سال 44 است. محمدحسن پدر سعید جلیلی، مدیر و معلم مقطع دبستان ناحیه یک مشهد بوده است. پدر جلیلی اهل بیرجند و دانش آموخته زبان فرانسه بود و مادرش آذری و اهل اردبیل است. همسر آقا سعید، پزشک عمومی است و فاطمه سجادی نام دارد، آنها یک فرزند به نام سجاد دارند که رشته برق خوانده است. خانواده جلیلی به جز سعید، یک چهره دیگر نیز دارد. وحید جلیلی برادر کوچکتر بیشتر در عرصه فرهنگی فعال است اما به لحاظ مشی فکری بسیار شبیه به برادرش سعید است. وحید عضو جبهه پایداری و قائم مقام رئیس سازمان صداوسیماست.

مسعود پزشکیان 11 سال بزرگتر از جلیلی است. او متولد هفتم مهر ماه سال 133 در شهرستان مهاباد از توابع آذربایجان غربی است. بنابراین هر دو کاندیدا ریشه آذری دارند.

پزشکیان در دوران دانشجویی عضو انجمن اسلامی دانشجویان بود و با همسرش که پزشک متخصص زنان بود آشنا شد و هنگام وقوع انقلاب فرهنگی از او خواستگاری کرد. آنها چهار فرزند داشتند اما همسر و یکی از فرزندان پزشکیان در سال 73 بر اثر سانحه رانندگی از دنیا رفتند. آقا مسعود پس از آن ازدواج نکرد و به تنهایی فرزندانش یعنی یک دختر و دو پسر را بزرگ کرد.

در جریان استیضاح علی ربیعی، وزیر سابق تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال 97، اتهاماتی در خصوص غیرشفاف بودن حضور دختر پزشکیان در پتروشیمی جم مطرح شد. پزشکیان در توضیح گفت دخترش دارای تحصیلات مرتبط با شغلش است و فوق لیسانس شیمی را از دانشگاه شریف دریافت کرده است. او بیان کرد که زهرا پزشکیان پیش از روی کار آمدن دولت روحانی در پتروشیمی جم مشغول به کار شده بود.

سابقه جبهه؛ دو کاندیدای جانباز

سعید جلیلی دوران تحصیل دانش‌آموزی خود را در مشهد گذرانده، او بارها درس و مشق را رها کرده و به جبهه رفته و همانجا در عملیات کربلای 5 زخمی شده اما به دلیل نبود امکانات پزشکی مناسب، پای راست خود را از دست داده است.

مسعود پزشکیان در دوران جنگ تحمیلی مسئول اعزام اکیپ های پزشکی به جبهه ها بود. علاوه بر این کار هم به عنوان پزشک و هم رزمنده در جبهه های جنگی فعالیت می کرد. بر اساس آنچه ازسوی یکی از حامیانش منتشر شده، پزشکیان نیز در جنگ جانباز شده و همچنین برادر شهید است.

تحصیلات؛ سعید دکترای معارف اسلامی از امام صادق، مسعود فوق تخصص جراحی قلب از دانشگاه تبریز

سعید جلیلی همچون سایر دانش‌آموخته های دانشگاه امام صادق برای خدمت در نظام تربیت شده است. جلیلی در آنجا مدرک دکترای معارف اسلامی علوم سیاسی گرفته است. جلیلی مرحله دکتری خود را با پایان‌نامه‌ای با موضوع "بنیاد اندیشه سیاسی اسلام در قرآن" و با راهنمایی "سیداحمد علم الهدی" به پایان برده است. او در دانشگاه امام صادق، دیپلماسی پیامبر تدریس می‌کند. او دوران تحصیل دانش‌آموزی خود را در مشهد گذرانده اما پس از آن تهران را برای زندگی انتخاب کرده است.

جلیلی استاد دیگری هم داشته، محمدهادی عبدخدایی از اساتید فلسفه است و سابقه نماینده مجلس و عضویت در عضو مجلس خبرگان رهبری را دارد. او استاد راهنمای جلیلی در سال 69  بوده است. عبدخدایی برادری به نام محمد مهدی دارد که در نوجوانی فاطمی، وزیرخارجه مصدق را ترور کرده و البته این ترور نافرجام بوده است.

پزشکیان تحصیلات ابتدایی خود را در مهاباد گذراند و سپس به هنرستان کشاورزی در ارومیه رفت و دیپلمش را در رشته صنایع غذایی گرفت. مسعود در سال 52 برای خدمت سربازی به زابل در سیستان و بلوچستان اعزام شد و در همان دوران به پزشکی علاقمند شد. بنابراین در سال 54 دیپلم دیگری در رشته علوم تجربی گرفت. مسعود پزشکیان نهایتا در سال 55 در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز قبول شد .پزشکیان در این رابطه گفته: من در سال 1355 در رشته‌ پزشکی از دانشگاه تبریز قبول شده‌ام و بارها تاکید کرده‌ام، تا بحال از هیچ سهمیه و یا رانتی برای ادامه تحصیل در هیچ مقطعی استفاده نکرده‌ام.

پس از پیروزی انقلاب در ایران، پزشکیان انجمن اسلامی دانشکده پزشکی را تاسیس کرد و انواع کلاس های قرآنی و نهج البلاغه را راه اندازی کرد. او در سال 64 پزشکی عمومی را به پایان رساند و در دانشکده پزشکی به عنوان استاد فیزیولوژی به تدریس پرداخت. 5 سال بعد و در سال 69 توانست تخصص جراحی عمومی را از دانشگاه علوم پزشکی دریافت کند. پزشکیان در سال 72 فوق تخصص جراحی قلب گرفت و در بیمارستان قلب شهید مدنی تبریز استخدام شد و نهایتا به عنوان رئیس بیمارستان انتخاب شد.

سابقه کاری؛ یکی در حوزه بهداشت و نمایندگی مجلس، دیگری در حوزه سیاست خارجی و امنیتی

سعید جلیلی از سال 68 و با ورود به وزارت خارجه وارد عرصه کاری شده. او در 26سالگی به ریاست اداره بازرسی این وزارتخانه رسید و تا سال 75 در ریاست این اداره باقی ماند. در سال 76 در دولت خاتمی، معاون اداره اول آمریکا شد. پس از کنار رفتن از این سمت، مدیر بررسی‌های جاری دفتر رهبری گردید تا اینکه در دولت محمود احمدی‌نژاد به وزارت خارجه بازگشت و به‌عنوان معاون اروپا و آمریکا به فعالیت پرداخت و در این مدت، به‌همراه علی لاریجانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی، در برخی مذاکرات با خاویر سولانا حضور داشت.

معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه ایران از سال 84، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران از سال 86، نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی از سال 87، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال 92 و عضو شورای راهبردی روابط خارجی از سال 93 سمت‌هایی است که جلیلی تجربه کرده است. اما او سالهاست که خودش را دولت سایه معرفی می کند و حالا برای سومین بار در تلاش است این دولت از سایه خارج شده و در پاستور  تشکیل شود.

جلیلی مرد قطعنامه خیزی است؛ او از سال 86 تا 92 دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبر معظم انقلاب در این شورا و رئیس گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با کشورهای غربی بود. در دوران مسئولیت او سه قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران (سال‌های 86 تا 89) تصویب شد. در آن زمان، مشی احمدی‌نژاد و جلیلی به هم نزدیک بود. رئیس جمهور وقت در سال 87 در واکنش به تحریم‌های بین المللی گفته بود: "آنقدر قطعنامه بدهند تا قطعنامه‌دانشان پاره شود". جلیلی در زمینه مذاکرات هسته ای همواره مخالف سرسخت مشی ظریف بوده است.

ریاست بیمارستان قلب شهید مدنی در سال 72 اولین سمت مسعود پزشکیان بود. حدود یک سال بعد یعنی از سال 73 به سمت ریاست دانشگاه علوم پزشکی تبریز رسید و تا سال 79 در این سمت بود. ماجراهای تیر 78 همزمان با ریاست او در دانشگاه تبریز نیز به وقوع پیوست و روایت های مختلف می گوید پزشکیان در سمت دانشجویان ایستاد. اولین سمت کشوری پزشکیان در اواخر دولت اول خاتمی رقم خورد. او کمتر از یک سال معاون سلامت وزارت بهداشت شد. در دولت دوم خاتمی او را به عنوان وزیر به مجلس معرفی کرد و تا سال 84 مسعود پزشکیان در قامت وزیر بود. ماجرای کشته شدن زهرا کاظمی، خبرنگار ایرانی-کانادایی در زندان در آن زمان یعنی سال 82 رخ داد. پزشکیان شخصا پیکر او را بررسی کرد و گفت مرگ او غیرعمدی نبوده است اما اجازه ورود پزشکان خارجی برای بررسی بیشتر را نداد. از سال 86 پزشکیان به عنوان نماینده مردم تبریز راهی مجلس شد و همچنان نماینده این شهر است. مشهور است که پزشکیان همزمان با فعالیت سیاسی و مدیریتی خود، از انجام عمل جراحی قلب در تبریز غافل نشده است.

ثروت دو کاندیدا؛ از خانه 125 متری جلیلی تا باغ روزهای بازنشستگی پزشکیان در ارومیه

سعید جلیلی سه سال پیش که اعلام ثروت نامزدها باب شده بود ثروتش را چنین اعلام کرد: "خانه‌ام ۱۲۵ متر است اما الان در خانه سازمانی اسکان داریم چون بزرگ‌تر است. خودروی من پراید است". جلیلی گفته که بیمه درمانی کارمندی دارد، در بورس سرمایه‌گذاری نکرده اما در خردسالی برای پسرش یک میلیون تومان سهام گرفته که نمی‌داند امروز چقدر ارزش دارد.

او درباره رفت و آمدهایش نیز چنین توضیح داده: "معمولاً در مشهد از وسیله نقلیه عمومی و در تهران بیشتر از خودرو شخصی خودم استفاده می‌کنم".

جلیلی در تبلیغات دوره کنونی اشاره ای به ثروتش نکرده است اما ماجرای خودروهای او در فضای مجازی چرخیده است. سه تصویر او سوار بر تیبای سفید در زمان های مختلف کنار هم قرار گرفته، در حالی که ماشین ها مشابه هم هستند اما سه پلاک مختلف دارند.

مسعود پزشکیان اما در همین دوره مورد سوال درباره ثروتش قرار گرفته است. او گفته که دو خانه دارد، یکی در تبریز و یکی در تهران. همچنین یک باغ در ارومیه خریده است تا در زمان بازنشستگی به آنجا رفته و کارگری کند. پزشکیان البته در زمان مناظره های دور اول چند بار به طور ضمنی اشاره کرده که او و سایر کاندیداها وضع زندگی خوبی دارند.

دو کاندیدای گریزان از تحزب

نظام حزبی در کشور ما شکل نگرفته و با اینکه احزاب متنوعی از وزارت کشور مجوز دارند اما عمده آنها در اصطلاح فولکس واگنی هستند. در ایران جریانات سیاسی جای احزاب را گرفته اند و چون سازوکار و رویه یکسانی ندارند، چندان کارآمد نیستند. در جریان این انتخابات، پزشکیان وابسته به جریان اصلاح طلبی و جلیلی وابسته به اصولگرایی شناخته می شود اما پزشکیان که اکثر اطرافیانش در زمره اصلاح طلبان شناخته می شوند بارها خود را «اصولگرا» معرفی کرده، آن هم نه اصولگرایی که در ایران شناخته می شود بلکه بر اساس تعریف لغوی اصولگرا. این کاندیدا اصول خود را حق و عدالت می خواند و می گوید به آنها پایبند است.

در سوی دیگر جلیلی خود را دولت در سایه می خواند. او که بسیار به جبهه پایداری (بخش تندروی اصولگرایان) نزدیک است، در مناظره های دور اول انتخابات در پاسخ به مصطفی پورمحمدی، به طور تلویحی کارکرد دولت در سایه را با حزب یکسان برشمرد. بنابراین می توان نتیجه گرفت در نگاه جلیلی، تحزب همان کار کارشناسی است که بر اساس جلسه با کارشناسان به دست می آید. تعریفی که با تعریف حزب تفاوت بسیاری دارد.

سابقه حضور در انتخابات

این دو کاندیدا هر کدام تاکنون سه بار برای کرسی ریاست جمهوری خیز برداشته اند اما پزشکیان بار اول است که به رقابت پا گذاشته است. او در سال 92 پیش از اعلام تایید صلاحیت ها، انصراف داد و در سال 1400 ردصلاحیت شد.

جلیلی هم دقیقا در همین دوره ها هوای قدرت کرده، او در سال 92 حاضر به انصراف نشد  اما در سال 1400 دو شب مانده به انتخابات در حمایت از رئیسی انصراف داد.

پزشکیان البته از سال 86 تاکنون هر دوره برای نمایندگی مردم تبریز در مجلس در انتخابات ها شرکت کرده و هر دوره مورد استقبال مردم این شهر قرار گرفته است.