در برنامه تلویزیونی اخیر، محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه، اظهاراتی را درباره شرایط و معیارهای نامزدهای تصدی وزارت مطرح کرد که حاکی از تغییراتی بنیادی در نظام انتخاب وزرا در جمهوری اسلامی ایران بود. این اظهارات شامل نکاتی بود که در نگاه اول به نظر میرسد قصد برابریطلبانه و پیشرفتگرایانه داشته باشد، اما با نگاهی دقیقتر به برخی از تناقضات و پیامدهای این معیارها پی میبریم که این تغییرات میتوانند چالشها و مشکلات جدیدی را به همراه داشته باشند.
به گزارش آرانیوز یکی از نکات برجسته در صحبتهای ظریف، تأکید بر جوانی به عنوان یکی از معیارهای اصلی انتخاب وزرا بود. وی اعلام کرد که افراد زیر ۵۰ سال امتیاز بیشتری نسبت به افراد بالای ۵۰ سال خواهند داشت. در حالی که این معیار ممکن است به نفع ورود انرژی و دیدگاههای نو به عرصه مدیریت کشور باشد، اما نباید از اهمیت تجربه غافل شد. تجربه میتواند عامل کلیدی در مدیریت بحرانها و تصمیمگیریهای حساس باشد، و کنار گذاشتن افراد با تجربه ممکن است منجر به تصمیمات ناپخته و غیرحرفهای شود.
ظریف در اظهارات خود اشاره کرد که زنان ۱۰ امتیاز بیشتر نسبت به مردان دریافت میکنند. این نوع از تبعیض مثبت ممکن است به منظور ترغیب به مشارکت بیشتر زنان در عرصه مدیریت و سیاست باشد. اما باید توجه داشت که هرگونه تبعیض، حتی اگر با نیت مثبت باشد، میتواند زمینهساز نارضایتی و بیعدالتی شود. علاوه بر این، این نوع سیاستها باید با دقت اجرا شوند تا از تبدیل شدن به تبعیض معکوس جلوگیری کنند و شایستگی فردی را تحتالشعاع قرار ندهند.
اشاره ظریف به اعطای امتیاز به اقلیتهای مذهبی میتواند گامی مثبت در جهت تنوعسازی و نمایندگی بهتر جامعه باشد. با این حال، این سیاست باید به گونهای اجرا شود که به تفرقههای مذهبی و قومی دامن نزند. اهمیت ایجاد یک فضای همدلانه و متحد در دستگاههای دولتی نباید نادیده گرفته شود و هرگونه سیاستگذاری باید در جهت تقویت این همبستگی باشد.
ظریف بیان کرد که داشتن سابقه وزارت منجر به دریافت امتیاز منفی میشود. این رویکرد ممکن است به نیت ایجاد فضای جدید و جلوگیری از رکود و تکرار اشتباهات گذشته باشد، اما تجربه مدیریتی نیز ارزشمند است و نباید کاملاً نادیده گرفته شود. بهترین سیاست میتواند ترکیب جوانی و تجربه باشد، به گونهای که از تجربه افراد سابق استفاده شود و در عین حال فضای جدیدی برای ایدهها و رویکردهای نو فراهم شود.
اظهارات محمدجواد ظریف درباره معیارهای جدید انتخاب وزرا حاکی از نیتهای مثبت و پیشرفتگرایانه است، اما همانطور که بررسی شد، این معیارها دارای تناقضها و چالشهای خاص خود هستند. اجرای هرگونه سیاستگذاری باید با دقت و توجه به همه جوانب انجام شود تا از ایجاد تبعیضهای جدید و بیعدالتیها جلوگیری شود و کشور بتواند از بهترین و شایستهترین افراد در مدیریت خود بهرهمند شود.
