رضا عظیمی در گفت‌وگو با آرانیوز در اراک، با اشاره به اهمیت اجرای پروژه‌های آبخیزداری در سطح استان مرکزی اظهار کرد: طرح‌های آبخیزداری در مدیریت آب نقش مهمی ایفا می‌کنند، طرح‌های آبخیزداری حرکت روان‌ها آب‌ها را به تأخیر انداخته و از بروز سیلاب جلوگیری می‌کند، هدف از اجرای طرح‌های آبخیزداری؛ احیای آبخوان‌ها و ذخیره آب در داخل آبخوان‌ها، تغذیه قنوات، چشمه‌ها و چاه‌های آب زیرزمینی است بنابراین جمع آوری آب‌های سطحی مد نظر ما قرار ندارد.
وی افزود: سالانه حدود 36 میلیون تن فرسایش خاک در استان مرکزی وجود دارد که متوسط فرسایش خاک در هر هکتار حدود 12.5 تن هکتار در سال است که این فرسایش باید به نرم جهانی و 4 تن در هکتار برسد، در این راستا یکی از اقدامات نیز اجرای عملیات آبخیزداری به ویژه عملیات بیولوژیکی است، این اقدام به تقویت پوشش گیاهی کمک و از فرسایش و حرکت خاک جلوگیری می‌کند.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی تصریح کرد: اجرای پروژه‌های آبخیزداری در هر هکتار متوسط حدود 2 تا 4 میلیون تومان هزینه بر است اما بسته به نوع سازه این رقم متغیر است، عملیات‌های مکانیکی جنبه جراحی دارد و باید قبل از اینکه رسوب حرکت کند در بالادست آنها را کنترل کرد، سالانه می‌توان حدود یک میلیون فرسایش خاک را کنترل و حدود 92 میلیون متر مکعب از روان آب‌ها را مدیریت کرد، حتی بحث نفوذ روان آب‌ها به داخل آبخوان‌ها می‌توان مدیریت نمود.
قره چای و قمرود بزرگ‌ترین حوزه‌های آبخیز استان مرکزی است
عظیمی ادامه داد: حوزه‌های آبخیز استان مرکزی عمدتا در هشت حوزه اصلی قرار دارد که بزرگ‌ترین آن حوزه آبخیز قره چای و قمرود است که تحت عنوان حوزه‌های سد شناخته می‌شوند، مابقی حوزه‌های آبخیز استان که پشت این دو آبریز نیستند؛ حوزه‌های فاقد سد گفته می‌شوند، به همین جهت اعتبارات پروژه‌های آبخیزداری به اعتبارات از محل سدهای موجود و محل فاقد سد اختصاص پیدا می‌کند.
وی بیان کرد: اعتبارات حوزه آبخیز در سطح استانی و ملی است که اعتبارت ملی قسمت عمده اعتبارات را تشکیل می‌دهد و بر اساس اعتبارات مصوب، پروژه‌هایی برای اجرا پیش بینی و اجرا می‌شود، اعتبارات استانی بیشتر مربوط به حوزه‌های داخلی است که از طریق سازمان برنامه و بودجه و با توجه به پیشنهادات ارائه شده از سوی منابع طبیعی دریافت می‌شود.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی عنوان کرد: خوشبختانه در دوسال اخیر اعتبارات استانی رشد خوبی داشته و با توجه به اهمیت آبخیزداری، از سوی مجموعه استان اعتبارات بسیار خوبی برای طرح‌های آبخیزداری پیش بینی شده است و به این نتیجه رسیدند که اقدامات آبخیزداری به عنوان اقدامات پایه‌ای باید اجرا شود تا از کمبود آب، خشکسالی و سیلاب جلوگیری شود.
امسال 84 میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی و استانی برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری استان مصوب شد
عظیمی افزود: سال 1403 از محل اعتبارات ملی 38 میلیارد تومان و از محل اعتبارات استانی 46 میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های آبخیزداری مصوب شده است که این میزان اعتبار در 30 هزار هکتار از حوزه‌های آبخیز استان اجرایی می‌شود و به تبع آن در تمام شهرستان‌ها بسته به نوع پروژه، اعتبار تخصیص می‌یابد.
وی ادامه داد: عمدتا در 12 شهرستان استان مرکزی بسته به اعتبار تخصیص یافته عملیات آبخیزداری اجرا می‌شود، برای برخی از شهرستان‌ها مانند شازند، اراک و زرندیه حدود 6 تا 7 میلیارد تومان اعتبارات استانی و برای مابقی شهرستان‌ها بین 1.5 تا 2 میلیارد تومان اعتبار استانی پیش بینی شده است، حوزه‌های اعتبارات ملی بسته به حوزه‌های اصلی تقسیم بندی می‌شود که عمدتا شهرستان‌های تفرش، شازند، خمین، اراک و ساوه را در برمی‌گیرد.
12هزار و 900 پروژه آبخیز در سطح استان مرکزی اجرا شد
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی بیان کرد: تاکنون 12 هزار و 900 پروژه آبخیز در سطح استان انجام شده که اجرای آنها تقریبا 92 میلیون متر مکعب از روان آب‌های سطحی در حوزه استان را مدیریت و کنترل خواهد کرد، با توجه به افت آب‌های زیرزمینی، تمام اقدامات آبخیزداری در بالادست کانال‌ها و چاه‌ها؛ سبب نفوذ پذیری و نفوذ آب و سیلاب‌ها مخرب به داخل زمین می‌شود و با این اقدام مهم سطح آب‌ها بالا می‌آید و بخشی از کمبود آب و مسائل خشکسالی برطرف خواهد شد.
در شهرستان اراک، کمیجان و بخشی از فراهان به جهت برداشت‌های بی رویه از آب چاه‌ها، بحث فرونشست مشاهده می‌شود که این یک خطر جدی برای استان است
عظیمی با تاکید بر حاد شدن مسئله فرونشست‌ها و زمین لغزش‌ها، گفت: زمانی که سطح آب زیرزمینی کاهش می‌یابد اشباع خاک از بین می‌رود و در نتیجه بخشی از خاک فرونشست می‌کند که این امر خطر بسیار جدی محسوب می‌شود، در شهرستان اراک، کمیجان و بخشی از شهرستان فراهان با توجه به برداشت‌های بی رویه از آب چاه‌ها، تقریبا بحث فرونشست مشاهده می‌شود که این یک خطر جدی برای استان به شمار می‌رود و باید فکر اساسی برای این موضوع اتخاذ شود، همچنین باید در برداشت آب‌ها مدیریت داشته باشیم.
مطالعات تفصیلی طرح آبخیزداری در حدود 400 هزار هکتار از اراضی استان آماده است
وی بیان کرد: مطالعات تفصیلی طرح آبخیزداری در حدود 400 هزار هکتار از اراضی استان آماده است که اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح‌ها حدود 800 میلیارد تومان برآورد شده است که در سال‌های متوالی این طرح‌ها آماده خواهد شد، حدود یک میلیون و 100 هزار هکتار از اراضی استان قابلیت اجرای عملیات آبخیزداری را دارد اما زمان اجرای آن بسته به اهمیت آنها اولویت بندی می‌شوند و در برنامه هفتم در دستور کار قرار خواهد گرفت.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی عنوان کرد: سال گذشته پروژه‌های آبخیزداری در مودر، بهادرستان، جیریا، پارک آبخیز گردو، پخش سیلاب شانق، بند خاکی پلنگدر شازند، عملیات بیولوژیک 11هزار و 200 سامانه آبخیز در زالیان، بند خاکی چهار حد، گابیون بندی خمین و غیره اجرا شد و برای سال آینده در 12 شهرستان پروژه‌های آبخیزداری پیش بینی شده است، مجموع اعتبارات استانی و ملی حدود 85 میلیارد تومان است که برحسب تخصیص اعتبار قراردادها بسته و اجرایی می‌شود.
طرح‌های آبخیزداری نقش بسیار مهمی در کنترل سیلاب و تقویت آب‌های زیرزمینی دارد
عظیمی با تأکید بر ضرورت توجه ویژه به بخش آبخیزداری در حفاظت از منابع طبیعی گفت: بهترین و ارزان‌ترین روش از لحاظ مسائل زیست‌محیطی و اقتصادی در جایی که امکان تغذیه مصنوعی وجود دارد؛ آبخوان‌داری و آبخیزداری است و اجرای طرح‌های آبخیزداری می‌تواند نقش بسیار مهمی در کنترل سیلاب و تقویت آب‌های زیرزمینی داشته باشد.
وی با بیان اینکه تمامی پروژه‌های آبخیزداری براساس الزامات و مطالعات مهم بوده و در اولویت هستند، بیان داشت: باید ضرورت اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری برای مردم فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی شود چراکه با تقویت مشارکت مردم در این حوزه می‌توان سرمایه‌گذاری مردم و کشاورزان را برای اجرای طرح‌های آبخیزداری افزایش داد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی خاطرنشان کرد: با مدیریت صحیح منابع آب و خاک و همچنین افزایش مشارکت مردم در اجرای طرح‌های آبخیزداری، می‌توان به توسعه بخش کشاورزی کمک کرد و از هدررفت روان‌آب‌ها و خسارت ناشی از سیلاب و فرسایش خاک جلوگیری کرد.
