در آستانه مذاکرات تجاری مهم این هفته و در پی احتمال برگزاری یک نشست بین رئیس‌جمهور دونالد ترامپ و رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ در پاییز، رویکرد دولت ترامپ نسبت به پکن ملایم‌تر شده است.
این تغییرات شامل منع رئیس جمهور تایوان از انجام توقف‌های برنامه‌ریزی‌شده در ایالات متحده در ماه آینده، به تعویق انداختن دیدار بین وزیر دفاع تایپه و رهبران برجسته پنتاگون در ماه ژوئن، و متوقف کردن کنترل‌های صادراتی جدید بر چین می‌شود.
منتقدان این تنش‌زدایی نوظهور، شامل جمهوریخواهان و دموکرات‌ها، هشدار داده‌اند که اقدامات اخیر ممکن است امنیت ملی ایالات متحده را تضعیف کرده و تاثیراتی بر اتحادهای منطقه‌ای داشته باشد. نگرانی آن‌ها این است که خواسته ترامپ برای امضای یک توافق تجاری با چین، در حال حاشیه‌ای کردن تلاش‌های دولت برای رقابت قوی‌تر اقتصادی، فناورانه و نظامی با پکن است.
به نوشته واشنگتن پست، چین به‌دنبال پیش‌گرفتن از ایالات متحده و متحدان غربی‌اش در رقابت برای فناوری‌های نوظهوری مانند هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی است؛ فناوری‌هایی که می‌توانند به مدرن‌سازی نظامی و سلطه‌ی اقتصادی چین نیز کمک کنند.
مایکل سوبولیک، پژوهشگر ارشد در مؤسسه هادسون گفت: «رئیس‌جمهور بیش از آنکه نگران مسائل امنیت ملی مربوط به پکن باشد، به دسترسی شرکت‌های آمریکایی به بازار چین اهمیت می‌دهد.»
لغو سفر رئیس‌جمهور تایوان
به گفته سه منبع آگاه، سفر رئیس‌جمهور تایوان، لای چینگ-ته، که قرار بود در اوایل ماه اوت انجام شود و شامل توقف در دالاس و نیویورک باشد، پس از آن که دولت ترامپ تلاش کرد برنامه سفر او را تغییر دهد، لغو شد. یکی از این منابع گفت که دولت تلاش داشت لای از شهرهای بزرگ دوری کند و حضور عمومی‌اش محدود باشد. منبع دیگری گفت: «آن‌ها به‌صراحت نگفتند نه، اما آن‌قدر شرط و محدودیت برای [توقف‌ها] گذاشتند که مشخص بود نمی‌خواهند این سفر انجام شود.»
پکن، که تایوان را بخشی از قلمرو خود می‌داند و هرگونه تعامل ایالات متحده با مقامات تایوانی را اقدامی تحریک‌آمیز تلقی می‌کند، تلاش‌های فشرده‌ای برای اعمال نفوذ بر دولت ترامپ و کارشناسان مسائل چین در واشنگتن انجام داد تا این سفر لغو شود.
ایلی رتنر، مقام ارشد سابق در وزارت دفاع دولت بایدن، گفت: «این امتیازدهی‌ها پیامی خطرناک می‌فرستد مبنی بر اینکه رویکرد آمریکا نسبت به تایوان موضوعی قابل چانه‌زنی است. این تنها منجر به فشارها و اجبارهای بیشتر از سوی چین خواهد شد. برای پکن، اشتها با خوردن بیشتر می‌شود.»
آتش‌بس تجاری
آخرین دور مذاکرات تجاری در استکهلم روز سه‌شنبه به پایان رسید. اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، اعلام کرد که تصمیم برای تمدید آتش‌بس تجاری میان دو کشور بر عهده رئیس‌جمهور است.
آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیه‌ای گفت: «رئیس‌جمهور ترامپ به‌صورت علنی درباره تمایل خود برای داشتن روابطی سازنده با چین صحبت کرده است؛ کشوری که در حال ارسال عناصر آهنربایی کمیاب به ایالات متحده است. او بر پیشبرد منافع آمریکا تمرکز دارد، از جمله هم‌سطح‌سازی میدان رقابت برای صنایع آمریکایی و متوقف کردن جریان فنتانیل به کشور ما.»
لای تنها مقام بلندپایه تایوانی نیست که امسال سفرش به ایالات متحده لغو شده است. طبق گفته دو منبع آگاه، ولینگتون کو، وزیر دفاع ملی تایوان، قرار بود در ماه ژوئن برای دیدارهایی در سطح بالا با مقامات پنتاگون، از جمله رئیس سیاست‌گذاری، البرج کولبی، به واشنگتن سفر کند.
اما به گفته این دو منبع، پس از آنکه شی جین‌پینگ در تماسی تلفنی در اوایل ژوئن از ترامپ خواست تا تعامل ایالات متحده با تایوان را محدود کند، این دیدارها به‌طور ناگهانی از سوی آمریکا لغو شد. واشنگتن هنوز زمانی جدید برای برگزاری این دیدارها تعیین نکرده است.
در همین حال، دولت در حال بررسی این است که آیا مستقیماً تجهیزات نظامی بیشتری به تایوان ارسال کند یا خیر. به گفته یک مقام آمریکایی، وزارت دفاع در اوایل تابستان امسال بسته‌ای از کمک‌های نظامی را برای بررسی به کاخ سفید ارائه کرده است، اما هنوز به تأیید نرسیده است.
تراشه‌ها
منتقدان همچنین نگرانی خود را نسبت به اقدام دولت ترامپ در لغو محدودیت‌های مربوط به فروش تراشه‌های هوش مصنوعی به چین ابراز کرده‌اند. در ماه ژوئیه، دولت ترامپ تصمیم ماه آوریل خود مبنی بر ممنوعیت فروش تراشه H20 – یک تراشه‌ی هوش مصنوعی ساخت غول نیمه‌رسانای آمریکایی، انویدیا - را پس از تلاش‌های گسترده‌ی جنسن هوانگ، مدیرعامل این شرکت، برای متقاعد کردن ترامپ، لغو کرد.
انویدیا ادعا کرده است که تراشه‌های H20 برای کمک به ارتش چین مورد استفاده قرار نخواهند گرفت و ایالات متحده زمانی سود می‌برد که دیگر کشورها به فناوری آمریکایی وابسته باشند.
با این حال، کارشناسان امنیت ملی و قانون‌گذاران از هر دو حزب، تصمیم درباره H20 را به‌شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند و می‌گویند این فناوری به پیشبرد مجتمع نظامی-صنعتی چین کمک خواهد کرد؛ از شبیه‌سازی سلاح‌های هسته‌ای گرفته تا توسعه پهپادها.
۲۰ کارشناس امنیت ملی در نامه‌ای که روز دوشنبه به وزیر بازرگانی، هاوارد لوتنیک، ارسال کردند و از او خواستند این تصمیم را لغو کند، نوشتند: «ما معتقدیم این اقدام یک خطای راهبردی است که برتری اقتصادی و نظامی آمریکا در حوزه هوش مصنوعی - که به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان عامل تعیین‌کننده در رهبری جهانی قرن ۲۱ شناخته می‌شود - را به خطر می‌اندازد.»
امضاکنندگان این نامه شامل برخی از اعضای پیشین دولت ترامپ هستند، از جمله دیوید فیث، که تا ماه آوریل سیاست رقابت فناوری شورای امنیت ملی را هدایت می‌کرد، و متیو پاتینجر، که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ معاون مشاور امنیت ملی بود.
عناصر کمیاب
دولت ترامپ همچنین اقدامات دیگری برای آرام کردن چین انجام داده است. در ۱۳ مه، دفتر صنعت و امنیت وزارت بازرگانی آمریکا (BIS) راهنمایی‌هایی درباره برخی تراشه‌های ساخت غول فناوری چین، هواوی، صادر کرد. در بیانیه‌ای خبری، به شرکت‌ها هشدار داده شد که استفاده از نسخه‌های خاصی از تراشه‌های Ascend هواوی «در هر نقطه‌ای از جهان، نقض قوانین کنترل صادرات ایالات متحده محسوب می‌شود.»
طبق گفته کریستوفر پدیلا، مقام ارشد سابق کنترل صادرات در دولت جرج بوش و مشاور ارشد کنونی در شرکت مشاوره برانزویک، این اقدام در زمانی صورت گرفت که چین به‌تازگی با ازسرگیری صادرات عناصر کمیاب موافقت کرده بود، و باعث خشم پکن شد.
مقامات ارشد دولت ترامپ نگران شدند که اقدام وزارت بازرگانی ممکن است به مذاکرات تجاری جاری لطمه بزند. مدت کوتاهی پس از آن، دفتر صنعت و امنیت واژه‌ی «نقض می‌کند» را از بیانیه‌اش حذف کرد و به‌جای آن نوشت این نهاد «به صنایع درباره خطرات استفاده از آن تراشه‌ها هشدار می‌دهد». این تغییر واژگانی تأثیری بر قانون نداشت، اما هشدار را به‌لحنی ملایم‌تر و غیرمستقیم‌تر بیان می‌کرد.
مدتی کوتاه پس از اعلامیه مربوط به هواوی، چین صدور مجوز برای صادرات عناصر کمیاب به ایالات متحده را متوقف کرد. در اواخر ماه مه، دفتر امنیت وزارت بازرگانی بر نرم‌افزار طراحی تراشه، برخی قطعات هواپیما و اتان به مقصد چین کنترل‌های صادراتی اعمال کرد.
در ماه ژوئن، دو طرف در لندن دیدار کردند و اعلام کردند که بر سر رفع متقابل محدودیت‌ها به توافق رسیده‌اند. از آن زمان، بنا بر گفته چند منبع آگاه، عملاً یک توقف در اعمال محدودیت‌های تجاری جدید علیه چین شکل گرفته است.
به‌گفته برخی تحلیل‌گران، این توقف در پی اقداماتی از سوی دولت ترامپ صورت گرفته که آن‌ها آن را آغاز یک «جنگ تجاری نسنجیده» می‌دانند. آنان به افزایش تعرفه‌ها توسط رئیس‌جمهور در ماه آوریل تا سطح ۱۴۵ درصد اشاره می‌کنند، که چین نیز در پاسخ به آن، کنترل‌هایی بر صادرات مواد معدنی کمیاب به آمریکا اعمال کرد.
مایکل سوبولیک گفت: «چین نقاط دردآوری را در ایالات متحده پیدا کرده که ما تاب تحمل آن را نداشتیم.» کریستوفر پدیلا، که در دولت جرج بوش معاون وزیر بازرگانی در امور تجارت بین‌الملل بوده، گفت: تمایل دولت ترامپ برای وارد کردن کنترل‌های صادرات فناوری به میز مذاکرات تجاری، تحولی نگران‌کننده است.
او افزود: «از زمان دولت کارتر و عادی‌سازی روابط با چین، سیاست آمریکا این بوده که در برابر درخواست‌های پکن برای لغو محدودیت‌های صادراتی - در ازای کاهش کسری تجاری یا موارد مشابه - مقاومت کند.»
پدیلا گفت: استفاده از این محدودیت‌ها به‌عنوان ابزار چانه‌زنی در مذاکرات تجاری «سابقه‌ای خطرناک» ایجاد می‌کند و «احتمال واقعی را به وجود می‌آورد که چین از این پس در ازای امتیازات تجاری آینده، خواستار کاهش محدودیت‌های صادراتی شود - یا حتی به‌عنوان پیش‌شرطی برای دستیابی به یک توافق در صورت سفر رئیس‌جمهور آمریکا به چین در اواخر امسال.»
در ماه ژوئیه، ترامپ به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «رئیس‌جمهور شی مرا به چین دعوت کرده است و ما احتمالاً در آینده‌ای نه‌چندان دور این سفر را انجام خواهیم داد.» اما روز سه‌شنبه، ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت که «به دنبال» برگزاری نشستی با شی نیست. او نوشت: «ممکن است به چین بروم، اما فقط در صورتی که به دعوت رئیس‌جمهور شی باشد - که این دعوت انجام شده است. در غیر این صورت، هیچ علاقه‌ای ندارم!»
