حریم هوایی بسته شد، جنگ در یک قدمی؛ ترامپ تصمیم گرفت؟

به گزارش آرانیوز، دونالد ترامپ، روز شنبه اعلام کرد که «حریم هوایی ونزوئلا و اطراف آن باید کاملاً بسته تلقی شود». این اقدام تنش‌ها با نیکولاس مادورو، رهبر ونزوئلا را افزایش داده و نشانه‌ دیگری است از اینکه رئیس جمهور آمریکا احتمالاً به فکر حمله به اهداف زمینی نیز هست.

دونالد ترامپ روز گذشته در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «به همه خطوط هوایی، خلبانان، قاچاقچیان مواد مخدر و قاچاقچیان انسان: لطفاً حریم هوایی ونزوئلا و اطراف آن را کاملاً بسته در نظر بگیرید.» ترامپ دو روز پیش از آن گفته بود که احتمال دارد حملات زمینی علیه ونزوئلا به‌زودی آغاز شود: «زمینی آسان‌تر است. خیلی زود شروع خواهد شد. ما به آن‌ها هشدار دادیم: فرستادن سم به کشور ما را متوقف کنید.» او این سخنان را در مراسم روز شکرگزاری در مارالاگو بیان کرد.

به گزارش وال‌استریت‌ژورنال، سازمان هوانوردی فدرال آمریکا، «به خلبانان توصیه کرده بود هنگام پرواز بر فراز ونزوئلا به دلیل «وخامت وضعیت امنیتی و افزایش فعالیت‌های نظامی» در داخل و اطراف این کشور احتیاط کنند. پس از این هشدار، خطوط هوایی بین‌المللی پروازهای بیشتری به ونزوئلا را لغو کردند. آمریکا نمی‌تواند حریم هوایی یک کشور دیگر را ببندد، اما سازمان هوانوردی فدرال آمریکا، می‌تواند هواپیماهای آمریکایی را از پرواز به کشورهای خاص یا ورود به حریم هوایی آن‌ها منع کند. به همین دلیل خطوط هوایی آمریکایی مدتی است که به ونزوئلا پرواز نمی‌کنند.

دولت ونزوئلا در واکنش، اقدام ترامپ را محکوم کرد و آن را تهدیدی استعمارگرانه خواند. در این بیانیه‌‌ای  که توسط وزیران دفاع و خارجه ونزوئلا در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده آمده است: «این اظهارات اقدامی خصمانه، یک‌طرفه و خودسرانه است که با اصول پایه‌ای حقوق بین‌الملل سازگار نیست». در ادامه بیانیه آمده است که در نتیجه این اقدام، آمریکا پروازهای بازگرداندن مهاجران ونزوئلایی را به حالت تعلیق درآورده است. در بیشتر ماه‌های امسال، ونزوئلا هفته‌ای تا دو پرواز از شهروندان اخراج‌شده از آمریکا را پذیرفته بود.

ترامپ: مادورو باید کنار برود

تنش بر سر حریم هوایی در حالی شدت گرفته که آمریکا بر مادورو برای تعیین تکلیف آینده‌اش فشار وارد می‌کند. دولت ترامپ او را به دلیل تقلب انتخاباتی، قاچاق مواد مخدر و نقض حقوق بشر، «غیرقانونی» می‌داند و می‌گوید باید از قدرت کنار برود.

در تماس تلفنی هفته گذشته، ترامپ و مادورو درباره درخواست ونزوئلا برای اعطای عفو عمومی به مادورو، دستیاران ارشد و خانواده‌های آن‌ها که بسیاری از آن‌ها با تحریم‌های مالی و کیفرخواست‌های جنایی در آمریکا روبه‌رو هستند گفت‌وگو کردند. ترامپ به مادورو گفته که اگر داوطلبانه قدرت را ترک نکند، آمریکا گزینه‌های دیگر از جمله استفاده از نیروی نظامی را بررسی خواهد کرد.

به گفته یک مقام دفاعی و داده‌های ردیابی پرواز، آمریکا در هفته‌های اخیر با استفاده از جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌ها، حملات شبیه‌سازی‌شده علیه ونزوئلا انجام داده است. همچنین، حضور خود را در دریای کارائیب گسترش داده تا در صورت تصمیم ترامپ برای اقدام نظامی، امکان افزایش شمار عملیات‌ها وجود داشته باشد.

روز چهارشنبه، رئیس‌جمهور جمهوری دومینیکن گفت که به آمریکا اجازه داده است تا برای کمک به مبارزه با قاچاق مواد مخدر، سوخت‌گیری هواپیماها و انتقال تجهیزات و نیروها را در مناطق محدود این کشور انجام دهد. این اعلام هم‌زمان با سفر پیت هگسث، وزیر دفاع آمریکا، صورت گرفت. آمریکا همچنین در جزیره توباگو که چند مایل با ساحل ونزوئلا فاصله دارد، یک سامانه رادار نصب خواهد کرد. نخست‌وزیر ترینیداد و توباگو اعلام کرد که تفنگداران دریایی آمریکا در فرودگاه جزیره مشغول کار بر روی رادار، باند و جاده هستند. این اعلامیه پس از سفر ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، منتشر شد.

طبق داده‌های ردیابی پرواز و تصاویر ماهواره‌ای، آمریکا پیش از این از فرودگاه‌های پورتوریکو و سنت‌کرویکس و همچنین مأموریت‌های پروازی از ناو هواپیمابر «یواس‌اس جرالد آر فورد» استفاده کرده است. در بیانیه‌ای، «فرماندهی جنوبی ایالات متحده» که بر فعالیت‌های نظامی در دریای کارائیب نظارت دارد، اعلام کرد: «آرایش تقویت‌شدهٔ نیروهای آمریکا، توانایی ایالات متحده را برای شناسایی، رصد و مقابله با  بازیگران و فعالیت‌های غیرقانونی که امنیت و رفاه سرزمین اصلی آمریکا و امنیت ما در نیمکرهٔ غربی را تهدید می‌کنند، افزایش خواهد داد.»

عملیات  سیا در ونزوئلا

در هفته‌های اخیر، هم‌زمان با تلاش ترامپ برای جلوگیری از جریان‌های غیرقانونی مهاجران و مواد مخدر از این کشور، او تأیید کرده بود که اجازه داده است سیا (CIA) در داخل ونزوئلا فعالیت کند. ترامپ همچنین اوایل همین هفته، مادورو و متحدانش را به‌عنوان اعضای یک «سازمان تروریستی خارجی» معرفی کرد. اقدامی که به گفتهٔ مقامات دولت، گزینه‌های نظامی آمریکا برای حمله داخل ونزوئلا را گسترش می‌دهد.

در همین حال سناتور جمهوری‌خواه لیندسی گراهام روز شنبه از گفته‌های رئیس‌جمهور دربارهٔ آغاز قریب‌الوقوع اقدام زمینی در ونزوئلا استقبال کرد. او در بیانیه‌ای که برای سی‌ان‌ان ارسال شد، گفت: «من عمیقاً قدردان و مشوق عزم رئیس‌جمهور ترامپ برای مقابله با کشورهای صادر کننده مواد مخدر در حیاط خلوت‌مان هستم، که مهم‌ترین آن‌ها ونزوئلاست.»

ارتش آمریکا در قالب عملیاتی که پنتاگون آن را «عملیات نیزهٔ جنوبی» نامیده، بیش از یک دوجین کشتی جنگی و ۱۵ هزار نیرو در منطقه مستقر کرده شده   و تا کنون ده‌ها نفر در حملات دریایی مرتبط با عملیات مقابله با قاچاق مواد مخدر کشته شده‌اند.  در مقابل، مادورو تلاش کرده است چهره‌ای قدرتمند و مسلط نشان دهد. او پنجشنبه شب در سخنانی تلویزیونی خطاب به نیروهای نظامی گفت: «از شما می‌خواهم در آرامش و استقامت خود خلل‌ناپذیر، آماده و مهیای دفاع از حق ما به‌عنوان یک ملت باشید. ما یک جمهوری مسلح هستیم!»

مشاوران ترامپ، به‌ویژه به رهبری وزیر خارجه مارکو روبیو، به بررسی مجموعه‌ای از گزینه‌های نظامی علیه مادورو پرداخته‌اند. ترامپ در ماه اکتبر تمام گفت‌وگوهای دیپلماتیک با ونزوئلا را قطع کرد، اما هفته گذشته لحن خود را نرم‌تر نشان داد و به خبرنگاران گفت مادورو «مایل به گفت‌وگو است» و بعد اشاره کرد که او نیز «در یک زمان مشخص» حاضر است با رهبر ونزوئلا صحبت کند. به گفتهٔ چندین مقام دولت آمریکا، مادورو و نزدیکانش از طریق کانال‌های مختلف با کاخ سفید تماس گرفته‌اند.

اوایل همین هفته، ترامپ تغییر موضع خود را مسئله‌ای برای «نجات جان انسان‌ها» توصیف کرد. وقتی از او پرسیدند چرا با وجود قرار دادن مادورو در فهرست سازمان‌های تروریستی حاضر به گفت‌وگوی مستقیم با اوست، گفت: «او رهبر است، اگر بتوانیم جان انسان‌ها را نجات دهیم، اگر بتوانیم کارها را از راه آسان انجام دهیم، خوب است؛ و اگر مجبور باشیم از راه سخت انجام دهیم، آن هم خوب است.»

به گزارش سی‌ان‌ان، در گفت‌وگوهای غیررسمی قبلی میان آمریکا و ونزوئلا، مادورو آمادگی نسبی برای کنار رفتن را نشان داده بود اما نه زودتر از ۱۸ ماه آینده. برخی مقام‌های آمریکایی این را یک راه‌حل احتمالی می‌دانستند، اما کاخ سفید در نهایت نتیجه گرفت که تنها برنامه‌ای را می‌پذیرد که شامل خروج فوری مادورو از قدرت باشد. برای ونزوئلا، بی‌ثباتی ژئوپلیتیک اخیر بی‌سابقه نیست. در ده سال گذشته، این کشور شاهد فروپاشی اقتصادی، اعتراض‌های گسترده خیابانی، کودتاهای نافرجام و بی‌شمار توطئه بوده است.

واکنش مردم ونزوئلا

به گفته «مریلین» یک پیشخدمت در کافه‌ای در کاراکاس، «بمباران می‌کنند؟ نمی‌کنند؟ چه کسی می‌داند؟ من واقعاً اخبار را دنبال نمی‌کنم، و راستش هیچ‌کس هیچ‌چیز نمی‌داند.» تهدیدهای ترامپ درباره اقدام نظامی هنوز تأثیر ملموسی بر زندگی میلیون‌ها ونزوئلایی مانند مریلین نداشته، اما سرکوب حکومتی کاملاً محسوس است.  احتمال حملهٔ آمریکا در ذهن همه وجود دارد، اما صحبت درباره آن فقط در فضای خصوصی انجام می‌شود. روز دوشنبه، مادورو در سخنانی گفت که فارغ از آنچه آمریکا انجام دهد، «آن‌ها قادر نخواهند بود ونزوئلا را شکست دهند» و ادعا کرد این کشور «شکست‌ناپذیر» است.