تردستی همزمان ترامپ با چند توپ دیپلماتیک؛ تهران به مسیر توافق برمیگردد؟
به گزارش آرانیوز، وقایع دو سال گذشته موجب مرگ و ویرانی در خاورمیانه شد و زمین بازی به شکل قابل توجهی عوض شد. اما ممکن است سیر تحولات در آینده مطابق انتظار بسیاری از بازیگران اصلی پیش نرود.
همه چیز متوقف شده، همه جبههها فعال است
به نوشته دیوید ایگناتیوس، تحلیلگر مسائل بینالمللی، در فارِن پالسی، با وجود تمامی رخدادهای دو سال گذشته، برخی مقامات نظامی اسرائیلی اذعان دارند همه چیز متوقف شده و دیپلماتهایشان نتوانستهاند از وضعیت کنونی بهرهبرداری کنند. همه جبههها در خاورمیانه همچنان باز هستند. عمده جمعیت غزه تحت کنترل حماس قرار دارد، حزبالله در لبنان همچنان فعال است و ایران در حال تقویت خود از نظر نظامی است.
طرح دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، موجب پایان جنگ اسرائیل علیه غزه شد و موجب امید برخی برای فرا رسیدن دورهای از ثبات در سراسر منطقه شد. اما به غیر از آزادی تمام اسرای زنده اسرائیلی از غزه، به نظر میآید عمده اهداف برنامه صلح 20 بندی ترامپ به نتیجهای نرسیده است.
غزه و لحظه حقیقت ترامپ
به باور اسگناتیوس، تجربه جنگ غزه نشاندهنده محدودیت قدرت نظامی اسرائیل برای دستیابی به نتایج سیاسی است. پس از 7 اکتبر، بیش از 70 هزار فلسطینی جان باختند. اما تحلیلگران میگویند که حماس همچنان کنترل حدود نیمی از غزه که حدود 85 درصد از جمیعت این منطقه را در خود جای داده، بر عهده دارد. طرح صلح ترامپ خواستار تشکیل یک نیروی بینالمللی برای ایجاد ثبات جهت خلع سلاح حماس و تشکیل یک «هیئت صلح» برای نظارت بر تلاشهای گسترده برای بازسازی در آنجا بود. اما در حال حاضر، این چشمانداز تنها یک خیالپردازی است.
کشورهایی که به شکل داوطلبانه اعلام کردند خواستار حضور در گروه بینالمللی یادشده هستند، از قبیل اندونزی و جمهوری آذربایجان، اکنون در حال عقبنشینی هستند و آن دسته از کشورهایی که میخواستند پروژههای ساختوساز در غزه را آغاز کنند، دست نگه داشتهاند تا زمانی که امنیت در غزه برقرار شود.
جرد کوشنر، داماد ترامپ و یکی از فرستادگان او در غزه، پیشنهاد ساخت «جوامع امن جایگزین» در نیمی از غزه که تحت کنترل ارتش اسرائیل است را مطرح کرده، به این امید که این پیشنهاد بتواند فلسطینیها را به خود جذب کند. اما افراد بدبین شک دارند که بسیاری از فلسطینیها از خط قرمز عبور کرده و به مناطق تحت کنترل اسرائیل بروند.
اکنون پرسش اصلی این است که ترامپ و شرکایش چگونه میتوانند به این بنبست پایان دهند. آنها در این راه ممکن است با یک نسخه اصلاحشده از تشکیلات خودگردان فلسطین کنار بیایند. بسیاری از مقامات نظامی و امنیتی اسرائیل از مدتها پیش این دیدگاه را در نظر داشتند. زمان آن فرا رسیده که ترامپ با حقیقت روبهرو شود یا اینکه شاهد از میان رفتن برنامه صلح خود باشد.
چمنزنی در شامات
لبنان، دومین فرصت از دست رفته ترامپ است. حملات اسرائیل، ضربات بزرگی به حزبالله وارد کرد. اما اکنون پروژه خلع سلاح در حال شکست خوردن است. میشل عون، رئیسجمهور لبنان، حزبالله را در جنوب رودخانه لیتانی خلع سلاح کرده است اما در شمال نه، همانطور که وعده داده شده بود تا پایان سال جاری میلادی این امر محقق میشود. اسرائیل به تنهایی به اهداف حزبالله حمله میکند، اما این فقط تکرار فرمول قدیمی «چمنزنی» است.
اسرائیل همچنین در حال از دست دادن فرصت خود در سوریه است. ترامپ روابط خوب خود با احمد الشرع، رئیسجمهوری سوریه، را به یک پروژه شخصی بدل کرده است و رئیسجمهوری آمریکا اشتیاق دارد یک توافق امنیتی میان سوریه و اسرائیل را میانجیگیری کند.
ترامپ روز دوشنبه با یک پست در شبکههای اجتماعی ضمن هشدار به تلآویو در مورد حملات یکجانبه به خاک سوریه، سعی کرد اسرائیلیها را ترغیب کند: «بسیار مهم است که اسرائیل گفتوگوی قوی و واقعی با سوریه را حفظ کند و هیچ اتفاقی نیفتد که مانع از تبدیل سوریه به یک کشور مرفه شود»؛ این یعنی، انجامش بده بیبی. نتانیاهو روز سهشنبه مخالفت کرد و گفت اسرائیل آماده توافق با سوریه است، اما تنها در صورتی که یک منطقه حائل به دست آورد.
دژ وضع موجود خاورمیانه؛ میانجیها دست به کار شدند؟
ایران دژ وضع موجود در خاورمیانه است. در جنگ 12 روزه ژوئن اسرائیل و آمریکا آن را هدف گرفتند. ترامپ در آنجا نیز آتشبس برقرار کرد. اما او این پیروزی را با یک توافق دیپلماتیک تکمیل نکرد.
اکنون فرصتی برای آمریکا و ایران وجود دارد. بر اساس ادعای رویترز، ماه گذشته میلادی پیامی از سوی ایران مبنی بر پیشنهاد از سرگیری مذاکرات صلح توسط محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، به واشنگتن منتقل شد. به گفته منبع نزدیک به سعودیها، گفتوگوهای بیسروصدا با ایران از طریق فرستادگان سعودی، عمانی، اماراتی و قطری در حال انجام است تا ببینند آیا گفتوگوی جدی با ایالات متحده امکانپذیر است یا خیر.
تردستی همزمان با چند توپ دیپلماتیک
جاهطلبی ترامپ برای اینکه به عنوان یک صلحطلب شناخته شود، بیحدومرز به نظر میرسد. او در جریان سفر ولیعهد سعودی گفت: «ایران میخواهد به توافق برسد، من کاملا پذیرای آن هستم»؛ مشکل ترامپ این است که او به طور همزمان با بسیاری از توپهای دیپلماتیک تردستی انجام میدهد که برخی از آنها ناگزیر به زمین خواهند خورد. این همان موضوعی است که پس از توافق صلح غزه اتفاق افتاد. او وعدههای بسیار بیشتری از آنچه تاکنون انجام داده، ارائه کرده است.
ترامپ اکنون در تلاش است تا توافق صلح اوکراین را که به شدت مورد نیاز است، میانجیگری کند. اما او فعلا بیشتر علاقه دارد پروژهها را با هیاهو اعلام کند.
