حمید محمدی رفیع، معاون توسعه سرمایه‌های انسانی و مسئولیت اجتماعی، به بررسی نقش حیاتی مسئولیت اجتماعی در ایجاد مزیت رقابتی و تأثیر آن بر جامعه و محیط زیست می‌پردازد.
درباره نقش مسئولیت اجتماعی و دلیل اهمیت آن در سازمان ها توضیحاتی ارائه فرمایید
مسئولیتهای اجتماعی سازمانها (CSR) به مجموعه‌ای از اقدامات و استراتژی‌ها اطلاق می‌شود که به منظور ایجاد تأثیر مثبت بر جامعه و محیط زیست در کنار دستیابی به اهداف اقتصادی و مالی انجام می‌گیرد.
امروزه دیگر برتری عملیاتی یا مالی به تنهایی برای شرکتها نمی‌تواند مزیت رقابتی ایجاد کند و سازمانها باید مسائل اجتماعی و محیط زیستی را هم در نظر گرفته و تلاش نمایند در این زمینه‌ها هم به مزیت رقابتی دست یابند. در حقیقت، در دنیای کسب و کار امروز حتی مشتریان نیز همگام با سایر ذینفعان، نسبت به رعایت مسائل محیط‌زیستی و اجتماعی و مسئولیتهایی که سازمانها در این حوزه‌ها به عنوان یکی از
شهروندان جامعه بر عهده دارند حساس هستند. عصر حاضر زمانی است که ذینفعان از شرکتها و سازمانها انتظار دارند که مسئولیت پذیر باشند و در فعالیت ها و عملیات خود نسل‌های آینده را نیز در نظر داشته باشند. اهمیت دادن سازمانها به نسل های آینده در انجام فعالیتها و نیز مصرف منابع، گامی اساسی در جهت رسیدن به توسعه پایدار در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی بوده و نشان گر تعهد سازمان به اقتصاد جهانی پایدار است. در همین راستا، با توجه به گسترش صنایع و افزایش مصرف بی‌رویه منابع طبیعی، تولید و انتشار آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی و صنعتی، پیشگیری از تخریب محیط زیست به اولویت اصلی برنامه توسعه دولت‌ها تبدیل شده است.
علاوه بر این نقش مسئولیتهای اجتماعی در سازمانها شامل موارد زیر است:
۱- تقویت شهرت و اعتبار: سازمان‌هایی که به مسئولیتهای اجتماعی خود عمل می‌کنند، معمولاً از اعتبار بیشتری برخوردارند. این موضوع می‌تواند به جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان قدیمی کمک کند.
۲- جذب و نگهداشت استعدادها: کارمندانی که به ارزش‌های اجتماعی و محیط‌زیستی اهمیت می‌دهند، تمایل بیشتری به کار در سازمان‌هایی دارند که به مسئولیتهای اجتماعی خود پایبند هستند. این امر می‌تواند به افزایش رضایت شغلی و کاهش نرخ ترک شغل کمک کند.
۳- افزایش وفاداری مشتری: مشتریان به طور فزاینده‌ای به انتخاب برندهایی علاقه‌مند هستند که به مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی توجه دارند. این باعث افزایش وفاداری و تعهد مشتریان به برند می‌شود.
۴- کاهش ریسک‌ها: سیاست‌های مسئولیت اجتماعی می‌توانند به شناسایی و کاهش ریسک‌های مرتبط با مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی کمک کنند و از بحران‌های احتمالی جلوگیری نمایند.
۵- توسعه پایدار: سازمانها با پذیرش مسئولیتهای اجتماعی می‌توانند به توسعه پایدار کمک کنند و از تخریب محیط زیست جلوگیری نمایند.
۶- ایجاد همکاری با ذینفعان: مسئولیتهای اجتماعی به سازمانها کمک می‌کند تا با جوامع محلی، دولت‌ها و دیگر ذینفعان همکاری کنند و روابط مثبت‌تری برقرار نمایند.
۷- نوآوری و رقابت: سازمان‌هایی که مسئولیتهای اجتماعی را در نظر می‌گیرند، می‌توانند به دنبال نوآوری‌هایی باشند که نه تنها به بهبود فرآیندها و محصولات کمک می‌کند، بلکه به حل مسائل اجتماعی نیز منجر می‌شود.
در نهایت، مسئولیتهای اجتماعی نه تنها به نفع جامعه بلکه به نفع خود سازمانها نیز است، به طوری که می‌تواندبه عنوان یک مزیت رقابتی مؤثر عمل کند.
جایگاه مسئولیتهای اجتماعی در شرکت فولاد سنگان و سند توسعه پایدار منطقه چیست؟
شــرکت صنایــع معدنــی فــولاد ســنگان همــواره پاســخگوی ذینفعــان خــود می‌باشـد و بـرای مسـئولیت‌های خـود نسـبت بـه جامعـه و بـه‌طور ویـژه جامعـه محلـی اهمیـت بـالایی قائـل اسـت. از همیـن ر و اسـت کـه ایـن شـرکت از آغـاز فعالیـت بـا یـک نـگاه بلندمـدت و پایدارمـحور، در راسـتای ایفـای نقشـی مفیـد در اقتصـاد، جامعـه و محیـط زیسـت گام‌هـای اساسـی برداشـته اسـت و بـا مـد نظـر قـرار دادن منافـع همـه ذینفعـان، برنامه‌ریزی‌هـا و اهـداف کلان خـود را در هفت حوزه بـه نـحوی تدویـن و محقـق می‌نمایـد کـه نسـبت بـه اثـرات مفیـد و سـودبخش کوتاه‌مــدت و بلندمــدت اقداماتــش در اقتصــاد، جامعــه و محیــط زیســت؛ اطمینـان کسـب نمایـد.
شــرکت صنایــع معدنــی فــولاد ســنگان در هفت حوزه جایگاه مسئولیت اجتماعی خود را تعریف نموده است:
۱- توسعه پروژه های زیر ساختی شامل:
- مشارکت در طرح انتقال آب دریای عمان به استان خراسان رضوی
- راه سازی و آبرسانی به روستاهای محروم شهرستان
- کمک به توسعه زیرساخت شهرخواف (احداث پل-پایش تصویری)
- مشارکت در پروژه راه سازی (سنگان – خواف- رشتخوار – تربت حیدریه)
- مشارکت در پروژه های توسعه مسکن
۲- توسعه آموزش و مهارت شامل:
- مدرسه سازی
- تهیه کتب درسی و ملزومات آموزشی
- برگزاری دوره های توانمند سازی و مهارت افزایی
- تجهیز مراکز آموزشی (فنی و حرفه ای – آموزش و پرورش – مدارس و …)
۳- توسعه اقتصادی و اشتغال زایی شامل:
- مطالعات پژوهشی جامع آبادانی و پیشرفت شهرستان خواف
- حمایت از اشتغال زایی و صندوق های خرد روستایی
۴- توسعه امور خیرخواهانه و معیشتی شامل:
- حمایت از آزادی زندانیان -گلریزان
- حمایت از ادارات شهرستان (خرید تجهیزات و …)
- کمک به توسعه امنیت منطقه
- کمک های خیریه و مومنانه (بهزیستی – کمیته امداد – تامین بسته های معیشتی خانواده های نیازمند، جهیزیه و …)
۵- توسعه و بهبود محیط زیست شامل:
- مشارکت در حفظ و توسعه محیط زیست منطقه (درخت‌کاری، کمک به حفظ و تکثیر گونه‌های جانوری در معرض خطر، احیای زیست‌بوم‌های آسیب‌دیده و …)
- اقدامات انجام شده در راستای توسعه محیط زیست، بهینه سازی مصرف انرژی و منابع طبیعی، تولید انرژی های پاک در سازمان
۶- توسعه و ارتقاء فرهنگی و آرمان مذهبی شامل:
- مشارکت در برگزاری مراسم های فرهنگی،ملی، مذهبی
- کمک به نهاد های مذهبی و انقلابی (نوسازی – بهسازی – خرید تجهیزات و …)
- مشارکت در برگزاری فعالیت های اردویی-جهادی
۷- توسعه و ارتقاء سلامت جسم و روان شامل:
- مشارکت در توسعه و ارتقای فعالیت ها و مسابقات ورزشی
- همکاری در توسعه و ارتقای سلامت (مرکز ارتقاء سلامت – خرید تجهیزات و لوازم پزشکی – آمبولانس و …)
چه ارتباطی بین عمل بین مسئولیت اجتماعی شرکت و جامعه وجود دارد و چه بازخوردی داشته است؟
توجــه بــه زیســت‌بوم ســازمانی و پاســخگویی و احســاس مسـئولیت در قبـال جامعـه، نیازمنـد تعاملـی همه‌جانبـه بـا ذینفعـان اسـت. امروزه بیـش از هـر زمـان دیگـر شـاهد تغییــر نــگاه بــه شــرکت‌ها از موجودیتــی صرفــاً سازمانی بــه پدیــده شــهروند شــرکتی هســتیم. مســئولیت‌پذیر ی اجتماعــی تعهــدی اســت کــه شــرکت‌ها در برابــر جامعــه و سـایر ذینفعـان دارنـد.
با توجه به تغییر نقش شرکتها از بنگاه‌های صرفاً اقتصادی و تولیدی به شهروندان خاص تحت عنوان شهروند شرکتی، نقش مسئولیتهای اجتماعی برجسته‌تر از گذشته می‌باشد. از همین رو است که عمل به مسئولیتهای اجتماعی و رفع نیازهای جامعه محلی و ملی و دغدغه‌مندی درخصوص رفع مشکلات جامعه، یکی از جنبه‌های مهم در رویکرد پایداری ما است.
همچنیــن بــا توجــه بــه ایــن نکتــه کــه مســئولیت‌پذیر ی اجتماعــی، یکــی از ار زش‌هــای اساســی ماســت. شــرکت فـولاد سـنگان در طـی فعالیـت خـود اقدامـات و طرح‌هـای متنوعــی را در راســتای مســئولیت‌های اجتماعــی خویــش بــه اجــرا رســانده اســت و بــه همیــن علــت ایــن شــرکت از طریق نظرسنجی از جامعه (که به طور سالیانه انجام می گردد)، به بررسی تأثیر فعالیت های مسئولیت های اجتماعی خود در سطح منطقه اقدام می نماید.
نتایج حاصل از این نظرسنجی ها که در ابعاد مختلف ذیل صورت می پذیرد، نشان دهنده ی رضایت بالای مسئولان و شهرواندان از فعالیت های CSR شرکت فولاد سنگان می باشد. و موجب توســعه همه‌جانبــه و پایدار منطقه گردیــده اســت.
برخی از ابعاد مورد سنجش در نظرسنجی از جامعه:
- رضایت کلی جامعه (درصد)
- رضایت کلی مسئولان (درصد)
- رضایت کلی شهروندان (درصد)
- رضایت از تصویر بیرونی و خوشنامی (درصد)
- رضایت از پیامدهای اجتماعی (درصد)
- رضایت از تأثیر‌گذاری بر اقتصاد منطقه و استان (درصد)
- رضایت از اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم در منطقه و استان (درصد)
- رضایت از پیامدهای زیست‌محیطی (درصد)
- رضایت از ایجاد فرصت‌های برابر و گوناگونی (درصد)
- رضایت از حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی, علمی، درمانی و .. (درصد)
- رضایت از حمایت از توسعه زیرساخت‌های عمرانی منطقه و استان (درصد)
