به گزارش آرانیوز تنها دو روز پس از فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» از سوی کشورهای اروپایی که برغم پایبند نبودن بر تعهدات خودشان و برخلاف موازین حقوقی انجام شد، مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور کشورمان در سفری ۴ روزه به چین رفت تا از یکی از گزینه‌های جمهوری اسلامی برای مقابله با شاخ و شانه کشیدن‌های غیرقانونی و ناموجه غرب و آمریکا رونمایی کند.
اجلاس سازمان همکاری شانگهای و همچنین برگزاری مراسم جشن هشتادمین سال پایان جنگ جهانی در چین دو رویدادی بود که اژدهای شرق آسیا را در صدر توجه رسانه‌های جهان قرار داد، با این تیتر و عنوان در خبرها که چین بنا دارد با همکاری دیگر قدرتهای منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله ایران و روسیه یک محور ضدآمریکایی قدرتمند تشکیل دهد. امری که حتی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا هم به آن واکنش نشان داد و بعد از چند روز غیبت مشکوک و پرسر و صدا از عرصه عمومی با لحنی کنایه‌آمیز رهبران چین، کره شمالی و روسیه را به تبانی و توطئه علیه آمریکا در نشست شانگهای متهم کرد.
«سازمان همکاری شانگهای» متشکل از ایران، چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، هند، پاکستان، بلاروس، ازبکستان، که از آن به عنوان «ناتوی شرقی» یاد می‌شود از جمله سازمان‌های بین‌المللی قدرتمندی است که در کنار سایر ائتلاف های هم نظیر مانند «بریکس» نظم تک قطبی موجود در دنیای پس از جنگ سرد و یکجانبه گرایی را به نحوی جدی به چالش کشیده و بازتعریف نظم بین‌الملل با محوریت قطب‌ها و قدرتهای نوظهور را دنبال می‌کند.
هدفی که در سخنرانی شی جین‌پینگ در افتتاحیه اجلاس در قالب ابتکار «حکمرانی جهانی» نیز بازتاب یافت و اعلام حمایت گستره کشورها از روسیه و پاکستان گرفته تا ونزوئلا و بلاروس از این ایده نشان داد جهان دیگر تسلط یک قدرت را برنمی‌تابد و به دنبال سیستم حکمرانی متفاوتی از نظام تک‌قطبی است.
چین همچنین با مانور قدرتی که در مراسم رژه پیروزی از خود نشان داد و صحنه‌ای که از تسلیحات پیشرفته، کلاهک‌های هسته‌ای و فناوری‌های نوین جنگی و موشک‌های قاره‌پیمای خود در مقابل دیدگان دنیا به نمایش گذاشت، پیام مهمی بخصوص به ایالات متحده مخابره کرد که نه فقط به لحاظ اقتصادی، بلکه در عرصه نظامی نیز آماده به چالش کشیدن این رقیب دیرینه است.
سازمان همکاری‌های شانگهای با حضور چین و هند بیش از ۴۰ درصد از جمعیت دنیا را دارا بوده و در حال حاضر بیش از ۲۰ تریلیون دلار از حجم اقتصاد دنیا را به خود اختصاص داده و نزدیک به ۳۰ درصد از تولید ناخالص جهان را در اختیار دارد. همین امر ظرفیت کم‌نظیری را فراروی کشورهای عضو گشوده و زمینه‌های متعددی برای گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی فراهم آورده است.
اما آنچه اجلاس اخیر این سازمان را از موارد پیشین متمایز می‌کند آنکه برای نخستین‌بار این اجلاس با حضور ۲۰ تن از رهبران کشورهای عضو (اصلی و ناظر) و مقام‌های ارشد سازمان‌های بین‌المللی برگزار شد و بزرگ‌ترین نشست تاریخ این سازمان را رقم زد و چنان‌که اشاره شد حضور همزمان قدرتهای بزرگی که ایالات متحده یا با تحریم، یا اعمال تعرفه‌های سنگین به جنگ غیرنظامی با آنها رفته است، بر اهمیت این اجلاس افزود. به ویژه پس از تأکید مشترک حاضران در اجلاس بر مقابله با اقدامات یکجانبه‌گرایانه آمریکا رسانه‌ها و تحلیل‌گران بین‌المللی از آن به‌مثابه شکل‌گیری قطب جدیدی از قدرت در مقابل نظام رو به افول مبتنی بر یکجانبه‌گرایی غرب یاد کردند.
«سازمان همکاری‌های شانگهای» که از آن به عنوان «ناتوی شرقی» یاد می‌شود از جمله سازمان‌های بین‌المللی قدرتمندی است که در کنار سایر همتایانش نظیر «بریکس» نظم تک قطبی موجود در دنیای پس از جنگ سرد را به نحوی جدی به چالش کشیده و بازتعریف نظم بین‌الملل با محوریت قطب‌ها و قدرتهای نوظهور را دنبال می‌کند.از این‌رو شرکت مسعود پزشکیان در کسوت رئیس جمهوری اسلامی ایران در اجلاس این سازمان به عنوان یکی از اعضای اصلی، به ویژه در این مقطع که آمریکا و متحدان اروپایی‌اش پس از ناکامی از حصول اهداف در جنگ ۱۲ روزه، عزم کرده‌اند باعملیاتی کردن «مکانیسم ماشه» آخرین برگ از توطئه‌های خویش علیه ایران عزیز را رو کرده و به‌زعم خود ملت و دولت را تحت فشارهای حداکثری قرار دهند، از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.
یکی از مهم‌ترین تصاویری که از این سفر به دنیا مخابره شد، این بود که حضور رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در میان جمعی که ۲ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و ۴ قدرت اتمی دنیا در آن حضور دارند و شامل بیش از ۴۰ درصد از جمعیت دنیا می‌شود، تبلیغات پردامنه و پرحجم غرب مبنی بر انزوای جمهوری اسلامی را به سخره گرفت و جایگاه والای جمهوری اسلامی ایران در نظام چند قطبی در حال ظهور را به رخ دنیا کشید.
علاوه بر آن امضای بیش از ۲۰ سند همکاری با قدرتهای بزرگ آسیایی در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی، فناوری، محیط زیست و فرهنگی، گذشته از آنکه نشان از عزم این کشورها برای پایه‌گذاری نظمی نوین در عرصه بین‌الملل و تقویت و گسترش چندجانبه‌گرایی دارد، افق‌های وسیعی نیز در حوزه‌های مذکور فراروی ایران می‌گشاید و در شرایطی که آمریکا و دیگر کشورهای غربی می‌کوشند با تحریم‌های غیرقانونی و به‌زعم خود حداکثری ایران را در محاصره اقتصادی قرار داده و وادار به پذیرش شروط زیاده‌خواهانه خویش نمایند، گام مؤثری برای بی‌اثر یا لااقل کم اثر کردن تحریم‌های ظالمانه خواهد بود.
همچنین در شرایطی که حدود سه هفته تا رأی‌گیری شورای امنیت درخصوص فعال سازی مکانیسم ماشه باقی مانده است، ارسال نامه مشترک وزرای خارجه ایران، چین و روسیه به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت، با محوریت رد تلاش سه کشور اروپایی در جهت احیای قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت علیه کشورمان، با تأکید بر این اینکه این اقدام فاقد مبنای حقوقی لازم است و باید باطل و بلااثر در نظر گرفته شود، گواه دیگری از اراده این کشورها مبنی بر برهم زدن نظم یکجانبه موجود در جهان به رهبری آمریکا و نیز تنها نبودن تهران در این معرکه است.
در این راستا هفته نامه نیوزویک در تحلیلی اذعان می‌کند: «اگرچه چین و روسیه نمی‌توانند جلوی فعال شدن «اسنپ‌بک» که از سوی فرانسه، بریتانیا وآلمان موسوم به تروئیکای اروپایی به جریان افتاده را بگیرند، اما می‌توانند تأثیر آن را کاهش دهند. طبق گزارش رسانه‌های ایرانی و به نقل از رئیس مجلس، محمدباقرقالیباف، تحریم‌های آمریکا نتوانسته صادرات نفت و تجارت خارجی ایران را متوقف کند.»
علاوه بر دو عضو دائم شورای امنیت که با اعلام حمایت قاطع خویش از حق ایران برای بهره‌مندی از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و ناموجه بودن اقدام غرب تأکید کردند، ایران در این منازعه همچنین روی اعضاء غیردائم شورای امنیت نیز حساب باز کرده است، از این‌رو همراهی پاکستان به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت و همچنین یکی از اعضای شانگهای که از قضا روابط صمیمانه و سازنده‌ای هم با ایران دارد بی‌تردید تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کاستن از تبعات اقدامات خصمانه طرف‌های غربی برجام خواهد داشت.
اما آنچه بایستی بر آن تأکید شود اینکه اهمیت سفر سفر پزشکیان به چین صرفا منحصر به حضور وی در اجلاس شانگهای و تقویت جایگاه ایران در این سازمان نیست، بلکه میزبان این اجلاس یعنی «چین» هم به خودی خود برای جمهوری اسلامی موضوعیت دارد، این امر را می‌شد از توییتی که صفحه رسمی رهبر انقلاب به زبان چینی در شبکه ایکس منتشر کرد به روشنی فهمید؛ حساب رسمی KHAMENEI.IR درمطلبی در شبکه ایکس نوشت: «ایران و چین با سابقه کهن تمدنی در دو سوی آسیا، قدرت تحول‌آفرینی در صحنه منطقه‌ای و جهانی را دارند. عملیاتی‌کردن تمامی ابعاد توافق راهبردی، این راه را هموار می‌کند.» تأکید رهبر انقلاب بر «عملیاتی‌کردن تمامی ابعاد توافق راهبردی» با چین به‌ویژه در شرایطی که امروز شاهد ثمرات اعتماد به غرب در مقطعی از تاریخ کشور هستیم و کشورهای غربی با میدان‌داری آمریکا همه همّ خود را به کار گرفته‌اند تا کشور را با مشکل مواجه کنند، گزینه مهم و قابل اتکایی برای خنثی‌سازی توطئه‌های پیش رو خصوصا «مکانیسم ماشه» است.
چین یکی از اعضای دائم شورای امنیت و صاحب دومین اقتصاد بزرگ دنیاست، از این‌رو عملیاتی شدن ابعاد توافق جامع همکاری‌های ۲۵ ساله ایران و چین امری که در دیدار دو جانبه پزشکیان با رئیس‌جمهور چین هم مورد تأکید قرار گرفته است، ظرفیت قابل توجهی در اثرزدایی از تحریم‌های آمریکا و همچنین شورای امنیت در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه دارد.
علی شمخانی دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی کشور نیز بر اهمیت این سفر و تأثیر قابل توجه آن بر گشایش گره‌های راهبردی تاکید دارد.
علاوه بر آن همچنین حضور رئیس‌جمهور در مراسم جشن هشتادمین سال پایان جنگ جهانی دوم و نیز دیدار دوجانبه با برخی رهبران سیاسی حاضر در این اجلاس از شی جین‌پینگ میزبان گرفته، تا ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و نخست وزیر پاکستان، رؤسای جمهور ترکیه و تاجیکستان و حتی آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، اهمیت سفر را دو چندان کرد.
پزشکیان در بازگشت به تهران با اشاره به دیدار و گفتوگوهای خود با رؤسای جمهور روسیه، تاجیکستان، ترکیه و نخست وزیر پاکستان، به اهمیت دیدار به پوتین تصریح و اظهار داشت: گفت‌وگو با رئیس جمهور روسیه نزدیک به چهار ساعت به طول انجامید و در آن به مسائل متعددی از جمله اقتصادی، علمی، منطقه‌ای، هسته‌ای و موضوعات مربوط به اسنپ‌بک پرداخته شد. مواردی که نقش‌آفرینی مثبت روسیه در آنها قطعا نتایج مطلوب و راهگشایی نیز برای ما در پی خواهد داشت.
رئیس‌جمهور همچنین در دیداری که در حاشیه این اجلاس با دبیرکل سازمان ملل متحد داشت در موضعی مقتدرانه و قابل تحسین از گوترش خواست که مواضع صریح‌تری در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان و دیگر کشورهای منطقه داشته باشد و تأکید کرد: انتظار داریم سازمان‌های بین‌المللی و در رأس آنها سازمان ملل متحد اقدامات عملی و جدی‌تری در قبال جنایات و آتش‌افروزی‌های رژیم صهیونیستی در منطقه داشته باشند.
گوترش نیز با بیان اینکه شخصا متقاعد شده‌ام که ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست و برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است، اظهار داشت: باور دارم که نیت و هدف شما ساخت سلاح هسته‌ای نیست و برخورداری از برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز حق شماست و بنده آن را به رسمیت می‌شناسم. و نسبت به فعال نشدن مکانیسم ماشه و اسنپ‌بک دغدغه جدی داشته و دارم. وی وعده داد: در تماس با مقامات کشورهای اروپایی طرف برجام این نکته را مطرح کرده و از آنها خواسته‌ام که در این زمینه با ایران همکاری داشته باشند.
همچنان که پیش‌تر هم اشاره شد آنچه مسلم است آنکه در دنیای امروز که عدم پایبندی قدرتهای غربی به موازین حقوق و اخلاق بین‌الملل بارها به اثبات رسیده و موضوعات گوناگون رویکرد دوگانه و همچنین سلطه‌طلبانه دنیای غرب را مکرر نشان داده است، برای جمهوری اسلامی ایران که ملتزم به نفی هرگونه سلطه‌گری و سلطه‌پذیری است، گسترش و تعمیق روابط با کشورها و سازمان‌هایی که به رعایت حقوق متقابل در عرصه بین‌الملل التزام داشته و به دنبال تعاملاتی مبتنی بر منافع دو و چند جانبه، و نیز به چالش کشیدن نظم یکجانبه موجود و نهادینه کردن چندجانبه‌گرایی در عرصه بین‌الملل می‌باشند، امری در راستای دکترین سیاست خارجی کشور و توسعه روابط با کشورهای همسایه و همسو محسوب می‌شود.
از این رو سفر رئیس‌جمهور پزشکیان به چین و شرکت در اجلاس شانگهای و دیدارهای دوجانبه‌ای که با رهبران جمعی از قدرتمندترین کشورهای جهان داشت، همچنان که خود نیز تصریح کرده است دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای هم در روابط دو جانبه، و هم در راستای مقابله با کارشکنی‌های قدرتهای غربی در منازعات بین‌المللی برای کشور به همراه داشت. توافقاتی که به تصریح رئیس جمهور با اجرای آنها، چشم‌انداز مناسبی در حوزه‌های اقتصاد، امنیت، علم، گردشگری و مسائل اجتماعی با کشورهای همسایه و دیگر شرکت‌کنندگان اجلاس ایجاد خواهد شد.
همچنین محکومیت قاطع حمله صهیونیست‌ها با همکاری آمریکا به ایران از سوی کشورهای شرکت کننده در قطعنامه پایانی اجلاس سران شانگهای که ضمن آن این اقدام آمریکا و رژیم صهیونیستی خلاف قانون و نقض حقوق ملت‌ها دانسته شده است نیز دستاورد حقوقی و بین‌المللی قابل توجهی برای ما به حساب می‌آید
