باورهای غلط درباره اختلال دوقطبی

به گزارش آرانیوز از شیراز، لیلا رازقیان، متخصص روانپزشکی و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در یادداشتی با عنوان «نوسانات خلقی عادی را با اختلال دوقطبی اشتباه نگیریم» که یک نسخه آن را در اختیار این خبرگزاری قرار داد، نوشت:

اختلال دوقطبی تنها شادی و ناراحتی نیست. در نوسانات طبیعی، فرد همچنان بر رفتار خود کنترل دارد و تغییر خلق طی چند ساعت تا نهایتاً یک یا دو روز برطرف می‌شود؛ اما در اختلال دوقطبی این نوسانات هفته‌ها ادامه یافته و معمولاً باعث اختلال در زندگی روزمره می‌شود.

نوسانات شدید و مداوم خلق در این بیماری، در صورت تشخیص ندادن و درمان‌نکردن، می‌تواند زندگی فرد را به‌طور جدی تحت‌تأثیر قرار دهد.

ریشه‌های این بیماری تنها واکنش به اتفاقات روزمره نیست و عوامل زیستی مغز، ژنتیک و شرایط محیطی نقش مهم‌تری دارند.

تشخیص علمی دوقطبی نیازمند دوره‌های مشخص مانیا یا هیپومانیاست و نوسانات خل ناشی از استرس یا ویژگی‌های شخصیتی با این اختلال یکسان نیست؛ دوقطبی اختلال خلق است، نه شخصیت و فرد بین دوره‌های افسردگی و مانیا نوسان دارد، نه دو هویت متفاوت.

انگ‌‌زنی بیماران و تصور خطرناک بودن آنها نیز نادرست است و بسیاری از مبتلایان با درمان صحیح، زندگی عادی و موفقی دارند.

قطع خودسرانه دارو یکی از خطرناک‌ترین باورهای غلط است، چرا که تقریبا همیشه پس از قطع دارو، علائم بیماری برمی‌گردد و حتی شدیدتر می‌شود.

طیف وسیع علائم دوقطبی

اختلال دوقطبی تنها شادی و ناراحتی نیست و این بیماری طیف گسترده‌ای از تغییرات خلق و انرژی را شامل می‌شود.

در دوره مانیا، فرد دچار شادی یا تحریک‌پذیری غیرعادی، کاهش نیاز به خواب، رفتارهای پرخطر و حتی توهم می‌شود، هیپومانیا شکل خفیف‌تر این حالت است، در دوره افسردگی نیز غم شدید، بی‌علاقگی، اختلال خواب و افکار ناامیدکننده دیده می‌شود.

نشانه‌هایی مانند ادامه خلق بالا یا پایین برای چند روز تا چند هفته، کاهش نیاز به خواب بدون احساس خستگی، رفتارهای پرخطر، اختلال در روابط یا کار و بروز افکار آسیب به خود در دوره افسردگی از مواردی است که نیاز به بررسی تخصصی دارد.

درمان اختلال دوقطبی چندوجهی است؛ پایه اصلی درمان، دارودرمانی با تثبیت‌کننده‌های خلق و برخی داروهای ضدروان‌پریشی است. همچنین قطع ناگهانی دارو باعث بازگشت سریع دوره‌های مانیا یا افسردگی و افزایش احتمال بستری می‌شود.

نقش روان درمانی در شناخت علائم بیماری

رویکردهایی مانند CBT و درمان بین‌فردی و تنظیم ریتم اجتماعی (IPSRT) در کنترل بیماری بسیار مؤثر هستند.

اهمیت سبک زندگی سالم شامل خواب منظم، پرهیز از الکل و مواد، ورزش و حفظ ریتم ثابت خواب و بیداری به این دست از بیماران توصیه می‌شود.

همچنین آموزش خانواده و آگاهی از نحوه برخورد مناسب با بیمار، احتمال عود بیماری را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.