لزوم حرکت به سمت کسب و کارهای پایدار

مدیر ارشد عملیاتی شرکت عصر نواندیش عمران حامی استارتاپ ریفور سینا کلانتری در گفتگو با آرانیوز اظهار کرد: با تغییرات اقلیمی، آلودگی ها، و کاهش تنوع زیستی، ضرورت حرکت به سمت مدلهای پایدار و حفظ منابع طبیعی برای نسل های آینده به شدت احساس می شود. یکی از مدلهای مورد توجه برای دستیابی به این هدف، اقتصاد دایره ای است که به جای مدل سنتی «تولید-مصرف-دور انداختن»، بر استفاده مجدد و بازیافت منابع تمرکز دارد. امروز در این مصاحبه، قصد داریم به بررسی مفهوم پایداری، اهمیت اقتصاد دایره ای، و نقش تکنولوژی های نوظهور در توسعه کسب و کارهای پایدار بپردازیم

با توجه به چالش های زیست محیطی کنونی در ایران و جهان، لطفاً توضیح دهید چرا پایداری در دنیای امروز اهمیت دارد؟

پایداری در دنیای امروز به دلیل چالش های زیست محیطی گسترده و بحرانی که جهان و ایران با آن مواجه هستند، اهمیت بسیاری دارد. بیایید با اعداد و ارقام دقیق تر به این مسئله بپردازیم تا میزان جدیت این چالش ها را بهتر درک کنیم:

تغییرات اقلیمی:

جهانی : طبق گزارش IPCC( هیئت بین دولتی تغییرات اقلیمی(، دمای کره زمین تا پایان قرن 21 ممکن است بین 1.5 تا 4.5 درجه سانتی گراد افزایش یابد. این افزایش دما می تواند به وقوع بلایای طبیعی مانند طوفان ها، سیلاب ها و خشکسالی های شدیدتر منجر شود

ایران : ایران یکی از کشورهایی است که به شدت تحت تأثیر تغییرات اقلیمی قرار دارد. بر اساس گزارش مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران ایران، بیش از 90 درصد مناطق کشور با خشکسالی مواجه هستند و این موضوع تهدیدی جدی برای منابع آب و کشاورزی کشور است.

آلودگی هوا:

جهانی :سازمان بهداشت جهانی (WHO (تخمین می زند که آلودگی هوا سالانه منجر به مرگ زودرس حدود 7 میلیون نفر در سراسر جهان می شود.

ایران :در ایران، شهرهایی مانند تهران، مشهد، و اصفهان با مشکل جدی آلودگی هوا مواجه هستند. طبق گزارش وزارت بهداشت ایران، آلودگی هوا سالانه باعث مرگ بیش از 30 هزار نفر در کشور می شود.

کاهش تنوع زیستی:

جهانی :صندوق جهانی طبیعت (WWF (گزارش می دهد که جمعیت گونه های جانوری در جهان از سال 1970 تا 2020 به طور متوسط 68 درصد کاهش یافته است. این کاهش به دلیل تخریب زیستگاه ها، تغییرات اقلیمی، و شکار غیرقانونی رخ داده است .

ایران :ایران با دارا بودن بیش از 8 درصد از تنوع زیستی جهان، یکی از کشورهای مهم از نظر تنوع زیستی است. با این حال، کاهش جنگل ها، شکار غیرقانونی، و تغییرات اقلیمی تهدیدی جدی برای گونه های بومی کشور محسوب می شوند.

مدیریت ضایعات :

جهانی :طبق گزارش بانک جهانی، تولید ضایعات جامد شهری تا سال 2050 به 3.4 میلیارد تن در سال خواهد رسید، که نشاندهنده نیاز فوری به مدل های مدیریت ضایعات پایدار است .

ایران :در ایران، روزانه حدود 50 هزار تن زباله تولید می شود که تنها 20 درصد آن بازیافت می شود. این مسئله به آلودگی محیط زیست و انتشار گازهای گلخانه ای کمک می کند.

منابع آب :

جهانی :طبق گزارش سازمان ملل، تا سال ،2025 حدود 1.8 میلیارد نفر در کشورهای با کمبود شدید آب زندگی خواهند کرد .

ایران :ایران یکی از کشورهایی است که با بحران آب مواجه است. طبق گزارش وزارت نیرو، منابع آب تجدیدپذیر ایران در دهههای اخیر بیش از 50 درصد کاهش یافته است .

پایداری به معنای استفاده مسئولانه از منابع طبیعی و تلاش برای کاهش اثرات منفی فعالیت های انسانی بر محیط زیست است. با اتخاذ مدلهای پایدار، می توانیم نه تنها از تخریب بیشتر محیط زیست جلوگیری کنیم، بلکه به حفظ منابع طبیعی برای نسل های آینده نیز کمک کنیم. در این مسیر، استفاده از تکنولوژی های نوین و مدلهای اقتصادی جدید مانند اقتصاد دایره ای نقش بسیار مهمی دارد.

اقتصاد دایره ای، با تمرکز بر کاهش ضایعات و استفاده مجدد از منابع، می تواند به طور قابل توجهی به کاهش فشار بر منابع طبیعی و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کمک کند. با بهره گیری از تکنولوژی هایی مانند هوش مصنوعی، زیست فناوری، و پرینت سه بعدی، می توانیم به بهبود کارایی منابع و ایجاد مدلهای کسب و کار پایدار دست یابیم. این رویکردها نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می کنند، بلکه می توانند فرصت های اقتصادی جدیدی را نیز ایجاد کنند.

چگونه اقتصاد دایره ای می تواند به دستیابی به پایداری کمک کند و چه تفاوت هایی با اقتصاد سنتی دارد؟

اقتصاد دایرهای (Economy Circular ) و اقتصاد سنتی (Economy Linear ) دو مدل اقتصادی با رویکردهای کاملاً متفاوت به مدیریت منابع و کاهش ضایعات هستند. درک تفاوتهای کلیدی بین این دو مدل و تأثیر اقتصاد دایره ای بر دستیابی به پایداری، به روشنتر شدن اهمیت و مزایای آن کمک می کند

مدل اقتصادی سنتی:(Economy Linear)

اصول پایه:

مدل «تولید-مصرف-دور انداختن :»اقتصاد سنتی بر اساس الگوی خطی عمل می کند که شامل استخراج مواد اولیه، تولید کالاها، مصرف آنها و در نهایت دور انداختن ضایعات است .

تمرکز بر بهره وری کوتاه مدت :در این مدل، هدف عمدتاً افزایش بهرهوری و رشد اقتصادی بهصورت سریع و کوتاه مدت است .

مشکلات و چالش ها:

افزایش ضایعات :این مدل منجر به تولید حجم زیادی از ضایعات می شود که عمدتاً به دفن یا سوزاندن می روند. طبق گزارش سازمان ملل، سالانه بیش از 2 میلیارد تن زباله جامد شهری تولید می شود و تنها حدود 20 درصد آن بازیافت می شود.

تخریب منابع طبیعی :مصرف مداوم منابع طبیعی به سرعت باعث کاهش ذخایر و تخریب زیستگاه ها می شود. به عنوان مثال، طبق گزارش بانک جهانی، استخراج منابع معدنی جهانی به میزان 2.4 میلیارد تن در سال 2020 رسید.

آلودگی محیط زیست :تولید و مصرف متوالی به انتشار آلاینده ها و گازهای گلخانه ای می انجامد که به تغییرات اقلیمی و آلودگی هوا کمک میکند. گزارش IPCC نشان میدهد که فعالیت های انسانی به افزایش 1.2 درجه سانتی گراد دمای کره زمین تا سال 2020 کمک کرده است .

مدل اقتصادی دایره ای:(Economy Circular)

اصول پایه:

مدل «تولید، استفاده و بازیافت :»اقتصاد دایره ای به دنبال ایجاد چرخه های بسته است که در آن منابع به طور مداوم بازگردانده می شوند و ضایعات به حداقل می رسند. این مدل شامل استفاده مجدد، بازسازی، و بازیافت منابع به صورت مداوم است .

مرکز بر پایداری بلندمدت :این مدل هدفش حفظ منابع طبیعی، کاهش اثرات منفی بر محیط زیست، و ارتقاء کیفیت زندگی انسان ها در بلندمدت است .

مزایا و تأثیرات مثبت :

کاهش ضایعات و مصرف منابع :با استفاده از مدل دایرهای، می توان میزان ضایعات را به شدت کاهش داد. به عنوان مثال، طبق گزارش موسسهMacArthur Ellen ، اعمال اصول اقتصاد دایره ای میتواند تا %70 مصرف منابع اولیه را کاهش دهد.

کاهش آلودگی :این مدل به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کمک می کند. طبق تخمینهای ,McKinseyبه کارگیری اقتصاد دایره ای می تواند به کاهش %40 از انتشار گازهای گلخانه ای در بخش های صنعتی تا سال 2050 منجر شود.

تقویت اقتصاد محلی :اقتصاد دایره ای می تواند فرصت های شغلی جدیدی ایجاد کند و به تقویت اقتصاد محلی کمک نماید. به عنوان مثال، مدل های دایره ای مانند تعمیر و بازسازی، اشتغال زایی را در صنایع مرتبط افزایش می دهند.

تفاوت های کلیدی:

مدیریت منابع :

اقتصاد سنتی :منابع به طور خطی مصرف می شوند و اغلب به صورت یک بار مصرف هستند.

اقتصاد دایره ای :منابع به طور مداوم در چرخه قرار می گیرند و تمرکز بر بازگرداندن و استفاده مجدد از آنها است .

مدیریت ضایعات :

اقتصاد سنتی :ضایعات به طور عمده دفن یا سوزانده می شوند.

اقتصاد دایره ای :ضایعات به عنوان منابع جدید برای استفاده مجدد، بازیافت، یا بازسازی در نظر گرفته می شوند.

تمرکز بر توسعه پایدار:

اقتصاد سنتی :تمرکز بر رشد اقتصادی سریع و افزایش تولید است، که می تواند به بحران های زیست محیطی منجر شود.

اقتصاد دایره ای :هدف حفظ منابع، کاهش آلودگی، و بهبود کیفیت زندگی با رعایت اصول پایداری است.

نقش اقتصاد دایره ای در دستیابی به پایداری:

اقتصاد دایره ای به طور موثری می تواند به دستیابی به پایداری کمک کند به چند دلیل :

حفظ منابع طبیعی :با کاهش استخراج مواد اولیه و استفاده مجدد از منابع، فشار بر ذخایر طبیعی کاهش می یابد.

کاهش ضایعات :با استفاده از مدلهای بازسازی و بازیافت، ضایعات به حداقل می رسد و اثرات منفی آن ها بر محیط زیست کاهش می یابد.

ترویج نوآوری و فناوری های سبز :اقتصاد دایره ای به کارگیری تکنولوژی های نوین مانند هوش مصنوعی، پرینت سه بعدی، و زیست فناوری را ترویج می کند که به بهبود فرآیندهای تولید و کاهش اثرات زیست محیطی کمک می کند.

در نتیجه، اقتصاد دایره ای نه تنها به کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک می کند، بلکه به عنوان یک مدل اقتصادی پایدار، می تواند به حفظ منابع برای نسل های آینده و ایجاد فرصت های اقتصادی جدید نیز منجر شود.