به گزارش آرانیوز از ساری، در روزهای اخیر، برخی از بیماران دیابتی در استان مازندران از کمبود انسولین در داروخانه‌ها و مراکز درمانی خبر داده‌اند، موضوعی که باعث نگرانی بسیاری از بیماران شده است؛ با این حال، مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مازندران ضمن رد این ادعاها، اعلام کرده‌اند که هیچ کمبودی در زمینه انسولین در استان وجود ندارد و دارو به طور مرتب در دسترس بیماران قرار می‌گیرد، اما این تضاد میان تجربه بیماران و اظهارات مسئولان، مسئله‌ای است که نیازمند بررسی دقیق‌تر و شفاف‌سازی بیشتری است.
کمبود انسولین و سردرگمی در داروخانه‌ها
بسیاری از بیماران دیابتی، به ویژه آن‌هایی که نیاز روزانه به انسولین دارند، از هفته‌های اخیر گزارش داده‌اند که در مراجعه به داروخانه‌ها و مراکز درمانی برای تأمین انسولین با مشکل مواجه شده‌اند. یکی از بیماران دیابتی در ساری، به خبرنگار ما گفت: برای چند روز پشت سر هم به داروخانه‌های مختلف رفتم، ولی نتوانستم انسولین مورد نیازم را تهیه کنم. برخی داروخانه‌ها می‌گویند که انسولین خارجی تمام شده و باید منتظر باشیم تا دوباره موجود شود.
جعفری، یک بانوی 56 ساله که از 15 سال پیش دیابت نوع 2 دارد، کنار داروخانه‌ای در ساری ایستاده است. "هر روز به سه تا چهار داروخانه سر می‌زنم. گاهی اوقات می‌گویند انسولین نیست، گاهی اوقات می‌گویند مقدار کمی داریم و فقط به بیماران خاص می‌دهیم. ما هم بیمار خاص هستیم ولی از آنجا که بدنمان به انسولین ایرانی عادت ندارد مجبوریم از انسولین های خارجی استفاده کنیم.
داخل داروخانه، مسئول نسخه‌پیچی با دقت بسته‌های دارو را مرتب می‌کند. وقتی از او می‌پرسیم که چرا برخی بیماران از نبود انسولین گلایه دارند، می‌گوید: "انسولین داریم، اما همه‌جا به یک اندازه نیست. توزیع دارو به بعضی از داروخانه‌ها کمتر از گذشته است. ما هم مجبوریم به کسانی که بیشتر نیاز دارند اولویت بدهیم." این جمله، برای کسانی که نیاز مداوم به انسولین دارند، شاید کمی ترسناک به نظر برسد.
بیمار دیگری نیز اظهار کرد: ما بیماران دیابتی اگر به موقع انسولین دریافت نکنیم، سلامتی‌مان به خطر می‌افتد. متأسفانه، طی هفته گذشته بارها به چند داروخانه مراجعه کردم و گفتند که انسولین خارجی ندارند.
انسولین ایرانی در استان موجود است
در مقابل این ادعاها، مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مازندران هر گونه کمبود انسولین را رد کرده و اطمینان داده‌اند که انسولین به مقدار کافی در داروخانه‌های استان توزیع شده است.
صالحی‌فر، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، در این زمینه گفت: ما به طور منظم محموله‌های انسولین را دریافت کرده و در داروخانه‌های استان توزیع می‌کنیم. هیچ کمبودی وجود ندارد و هر بیمار دیابتی می‌تواند به داروخانه‌های تحت پوشش مراجعه و داروی مورد نیاز خود را دریافت کند.
وی همچنین افزود: در مازندران، کمبود مقطعی انسولین به دلیل عوامل متعددی رخ داده است. این کمبود بیشتر در مورد برخی از انواع انسولین‌ها نظیر نوومیکس دیده می‌شود. یکی از دلایل اصلی این کمبود، کاهش تولید جهانی نوومیکس توسط شرکت سازنده اش است که به دلیل معرفی داروی جدیدتری رخ داده است.
نوومیکس نوعی انسولین ترکیبی است که به طور خاص برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک و نوع دو استفاده می‌شود. این دارو شامل ترکیبی از انسولین آسپارت سریع‌الاثر و انسولین آسپارت با اثر طولانی‌مدت است. این ترکیب به بیماران کمک می‌کند تا سطح قند خون خود را به طور مداوم در طول روز مدیریت کنند. انسولین آسپارت سریع‌الاثر بلافاصله بعد از تزریق اثر می‌گذارد و باعث کاهش سریع قند خون بعد از غذا می‌شود، در حالی که بخش دیگر آن با اثر طولانی‌تر به حفظ تعادل قند خون در طول روز کمک می‌کند.
صالحی‌فر می‌گوید: شرکت سازنده تصمیم گرفته است تولید نوومیکس را در کشورهایی مثل ایران، کاهش دهد تا مصرف‌کنندگان به داروی جدید رو بیاورند. نوومیکس به‌طور معمول پیش از غذا تزریق می‌شود و بیماران دیابتی از آن برای کنترل نوسانات قند خون خود استفاده می‌کنند. با این حال، به دلیل تغییرات جهانی در تولید این دارو، برخی بیماران در کشورهایی مانند ایران با کمبود آن مواجه هستند. برای مدیریت کمبود نوومیکس، داروی مشابهی به نام آسپارتمیکس در داخل کشور تولید شده که امیدوار است بخشی از این کمبودها را جبران کند.
معاون غذا و داروی علوم پزشکی مازندران در حالی از توزیع بیش از 54 هزار و 310 واحد از انسولین نوومیکس در مازندران در سه‌ماهه اول سال 1403 خبر داد که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته (47 هزار و 267 واحد) افزایش داشته است.
وی افزود: مشکلاتی مانند عدم پوشش بیمه‌ای و هزینه بالای داروی جدید باعث شده که استقبال اولیه از آن کم باشد، اگرچه این موضوع در حال بهبود است و بیمه سلامت پوشش این دارو را پذیرفته است. در برخی موارد ممکن است تأخیر جزئی در توزیع داروخانه‌ها رخ دهد، اما این به معنای کمبود انسولین نیست. ما اطمینان داریم که انسولین برای همه بیماران دیابتی در دسترس است.
فرق انسولین ایرانی و خارجی در چیست؟
مشکل کمبود انسولین تنها به مازندران محدود نمی‌شود و در سطح کشور نیز گزارش‌هایی از نوسانات تأمین این دارو وجود داشته است. بر اساس گزارش‌های رسمی، تأمین انسولین از طریق واردات و تولید داخلی صورت می‌گیرد، اما به دلیل مسائل مرتبط با تحریم‌ها و مشکلات ارزی، گاهی واردات با تأخیر مواجه می‌شود.
عذرا اخی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم در مازندران، به برخی از عوامل احتمالی که ممکن است منجر به کمبود مقطعی در برخی داروخانه‌ها شود اشاره کرد و افزود: گاهی اوقات، تأخیر در توزیع دارو بین داروخانه‌ها یا مشکل در زنجیره تأمین می‌تواند باعث کمبود موقت انسولین شود. این مشکلات معمولاً به سرعت رفع می‌شوند، اما بیماران در این مدت کوتاه ممکن است با دشواری مواجه شوند. همچنین، برخی داروخانه‌ها ممکن است به دلیل تقاضای زیاد در مقطعی خاص با کمبود مواجه شوند.
وی در پاسخ به این سوال که بسیاری از بیماران دیابتی نگران تفاوت‌های کیفیتی بین انسولین‌های ایرانی و خارجی هستند. و آیا از نظر شما این تفاوت‌ها چشمگیر است تصریح کرد: ابتدا باید بگویم که انسولین‌های ایرانی و خارجی هر دو برای کنترل قند خون بیماران دیابتی کاملاً موثر هستند و از نظر کیفیت دارویی تفاوت خاصی ندارند. ما در ایران تولیدکنندگانی داریم که با استانداردهای بین‌المللی انسولین تولید می‌کنند. انسولین‌های تولید داخل تحت نظارت دقیق سازمان غذا و دارو قرار دارند و از همان ماده مؤثری که در انسولین‌های خارجی استفاده می‌شود، بهره می‌گیرند.
وی گفت: ممکن است تفاوت‌های جزیی در سرعت جذب یا اثرگذاری برخی از برندهای انسولین وجود داشته باشد، اما این تفاوت‌ها معمولاً تأثیر مهمی در مدیریت دیابت بیمار ندارد؛ حتی در بسیاری از موارد، انسولین‌های ایرانی به دلیل تطابق بیشتر با شرایط بدنی بیماران ایرانی و همچنین پایداری در زنجیره تأمین، کارایی بهتری از خود نشان داده‌اند.
اخی در مورد عوارض انسولین‌های داخلی گفت: تاکنون هیچ گزارشی از عوارض جدی که ناشی از تفاوت کیفیتی بین انسولین ایرانی و خارجی باشد، ارائه نشده است. تنها نکته‌ای که باید به آن توجه شود، نحوه استفاده و رعایت دقیق دستورالعمل‌های پزشکی است. بیماران باید توجه کنند که انسولین‌های ایرانی و خارجی از نظر عملکرد بیولوژیکی مشابه هستند و تفاوت خاصی در ساختار مولکولی آنها وجود ندارد.
اخی افزود: پیشنهاد من این است که بیماران به توصیه پزشک خود اعتماد کنند و نگران نوع انسولین نباشند. همان‌طور که گفتم، از نظر علمی، انسولین‌های ایرانی با استانداردهای بالایی تولید می‌شوند و در کنترل قند خون کاملاً موثر هستند. نکته مهم، پایبندی به درمان و استفاده منظم از دارو است.
به گزارش تسنیم، با توجه به گزارش‌ها از سوی بیماران دیابتی و مسئولان علوم پزشکی، به نظر می‌رسد که کمبود انسولین ممکن است به دلیل مشکلات در زنجیره تأمین یا تأخیر در توزیع دارو به صورت مقطعی رخ داده باشد. هرچند مسئولان تأکید دارند که هیچ کمبودی در سطح استان وجود ندارد، اما تجربیات بیماران نشان از آن دارد که نوساناتی در دسترسی به این داروی حیاتی وجود داشته است. برای رفع این نگرانی‌ها، نظارت دقیق‌تر بر زنجیره تأمین و توزیع دارو و اطلاع‌رسانی بهتر به بیماران می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
