به گزارش آرانیوز از بجنورد، خراسان شمالی با بیش از 300 کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان، ظرفیت ویژه‌ای برای توسعه تجارت مرزی دارد. طبق آمارهای رسمی، تنها در صورت بازگشایی بازارچه مرزی، سالانه امکان صادرات بیش از 50 میلیون دلار از محصولات کشاورزی، دامی و صنعتی استان به کشورهای آسیای مرکزی وجود خواهد داشت. این موضوع به‌طور مستقیم بر اشتغال حداقل سه هزار نفر و بهبود وضعیت معیشتی ساکنان مرزی تاثیرگذار است.
علیرغم پیگیری‌های مکرر دستگاه‌های اجرایی و استانداری خراسان شمالی طی 5 سال گذشته، تاکنون هیچ توافق عملی برای بازگشایی بازارچه مرزی حاصل نشده است. در این مدت، بیش از 45 درصد ظرفیت صادراتی استان بلااستفاده مانده و تولیدکنندگان، بویژه در حوزه کشاورزی، با مشکلات مازاد تولید و کاهش قیمت محصولات مواجه شده‌اند. همچنین، بسته بودن مرز باعث رکود فعالیت شرکت‌های حمل‌ونقل و کاهش درآمد بیش از 1200 شاغل حوزه حمل‌ونقل صادراتی شده است.
بازگشایی مرز مساوی با رونق روستاهاست
تجربه مناطق مرزی کشور نشان می‌دهد که راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی علاوه بر رونق اقتصادی، به افزایش امنیت پایدار نیز منجر شده است. گذرگاه‌های رسمی امکان کنترل دقیق رفت‌وآمد و مبادلات را فراهم کرده و مانع افزایش قاچاق، بیکاری و بزه‌های اجتماعی در مناطق مرزی می‌شود. در حال حاضر نزدیک به 220 روستای مرزی خراسان شمالی با تهدید مهاجرت به دلیل نبود فرصت‌های شغلی و درآمدزایی مواجه‌اند و بازگشایی مرز می‌تواند روند مهاجرت معکوس را تقویت کند.
به‌رغم چندین مرتبه مذاکره رسمی بین هیات‌های ایرانی و ترکمنستانی طی سه سال اخیر، موضوع بازگشایی بازارچه مرزی هنوز به نتیجه نرسیده است. کارشناسان معتقدند، لازمه حل این مشکل، پیگیری فعالانه‌تر وزارت امور خارجه، رایزنی‌های مستمر و امضای موافقت‌نامه‌های چندجانبه با همسایگان است. عدم تحقق این مطالبه، بخشی از فرصت‌های طلایی توسعه استان و کشور را در شرایط تحریم و فشار اقتصادی با چالش مواجه می‌کند.
بازگشایی بازارچه و گذرگاه مرزی ایران و ترکمنستان نه‌تنها یک مطالبه محلی، بلکه ضرورتی ملی در جهت تحقق توسعه متوازن، کاهش معضلات اجتماعی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های صادراتی استان خراسان شمالی است. تاخیر بیش‌تر در این عرصه، زیان اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی برای استان و کشور به همراه خواهد داشت.
گذرگاه مرزی در دستور کار است/ هنوز موافقت نشده است
مهدی شهریاری، رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به سفر هیأت اقتصادی ترکمنستان به ایران به ریاست معاون وزیر دارایی این کشور، از رایزنی‌ها در خصوص فعال‌سازی بازارچه‌های مرزی خبر داد.
مهدی شهریاری در گفتگو با آرانیوز در بجنورد با اشاره به جلسه برگزارشده در سازمان توسعه تجارت ایران اظهار داشت: در این نشست، موضوعات مختلفی در حوزه همکاری‌های تجاری میان دو کشور مطرح شد و در نهایت تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان توسعه تجارت ایران و معاون وزیر دارایی ترکمنستان به امضا رسید که در آن، نام بازارچه مرزی پرسه‌سو نیز ذکر شده است.
نماینده مردم بجنورد، گرمه و جاجرم، راز جرگلان، مانه و سملقان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه این توافقنامه می‌تواند گامی رو به جلو در مسیر تعاملات مرزی و اقتصادی میان دو کشور محسوب شود، تأکید کرد: برخلاف برخی برداشت‌ها، هنوز موافقت رسمی و نهایی دولت ترکمنستان، به‌ویژه از سوی مقام عالی این کشور، برای بازگشایی مرز پرسه‌سو اعلام نشده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: سیستم تصمیم‌گیری در کشور ترکمنستان کاملاً متمرکز است و تصمیمات مهمی مانند بازگشایی مرزها معمولاً نیازمند تأیید مستقیم رهبر ترکمنستان است. تاکنون هیچ نشانه رسمی از سوی رهبر ترکمنستان مبنی بر اعلام این موافقت منتشر نشده است.
شهریاری با تأکید بر اهمیت شفاف‌سازی در این زمینه افزود: وزارت امور خارجه نیز در جریان موافقت نهایی ترکمنستان با بازگشایی بازارچه مرزی پرسه‌سو در خراسان شمالی نبوده است، لذا نباید این تفاهم‌نامه را به عنوان تصمیمی نهایی تلقی کرد. با این حال، نفس برگزاری این نشست و امضای تفاهم‌نامه را می‌توان گامی مثبت در مسیر احیای روابط اقتصادی و مرزی با کشور ترکمنستان ارزیابی کرد.
رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی در پایان تصریح کرد: با پیگیری دقیق و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی، دیپلماتیک و اقتصادی، می‌توان امیدوار بود که این روند به نتایج ملموس‌تری برای مردم مناطق مرزی، به‌ویژه در استان خراسان شمالی، منجر شود.
استاندار چه گفته بود؟
این اظهارات نماینده مردم استان خراسان شمالی در مجلس شورای اسلامی در حالی مطرح می شود که استاندار خراسان شمالی هفته گذشته از نهایی شدن بازگشایی گذرگاه مرزی خبر داده بود.
وی در حاشیه شورای اداری استان گفت: طرف ترکمنستانی با راه‌اندازی بازارچه مرزی پرسه‌سو موافقت کرده است؛ این تصمیم، گامی مهم در مسیر توسعه تجارت مرزنشینان و بازرگانان استان خواهد بود.
نوری ادامه داد: ایجاد این بازارچه، یکی از مطالبات جدی مردم و فعالان اقتصادی منطقه بود که خوشبختانه با تعاملات سازنده و دیپلماسی اقتصادی، اکنون زمینه اجرایی شدن آن فراهم شده است.
